สามารถสืบค้นผลงานวิจัยและองค์ความรู้การเกษตร ได้ที่ https://tarr.arda.or.th/ปี 2565

ต้นบานไม่รู้โรย ดอกสวยความหมายดี

ต้นบานไม่รู้โรย ที่ให้ผลผลิตเป็นดอกไม้สีสวย บ้างก็ให้ดอกสีม่วง บ้างก็ให้ดอกสีขาว ไปจนถึงสีแดง ที่พวกเรามักจะคุ้นเคยกันได้จากมาลัยและพานพุ่มในกิจกรรมต่างๆ โดยเฉพาะวันไหว้ครูในวัยเด็ก นอกจากนี้ในประเทศอื่นๆ ยังมีเรื่องราวของการนำดอกชนิดนี้มาใช้ในงานมงคลต่างๆ เช่น ในประเทศเนปาลยังได้นำมาเป็นดอกไม้หลักที่น้องสาวหรือพี่สาวจะนำมาร้อยเป็นมาลัยเพื่อสวมให้แก่พี่ชายหรือน้องชายในเทศกาลแห่งแสงสว่างของชาวฮินดู เพื่อขอพรจากเทพเจ้าให้คุ้มครองปกปักรักษาพวกเขา

ต้นบานไม่รู้โรยมีถิ่นกำเนิดอยู่ในแถบภูมิประเทศร้อนในประเทศปานามา กัวเตมาลาและบราซิล และกระจายพันธุ์ไปรอบโลกโดยส่วนใหญ่ใช้เป็นไม้ประดับ เพราะมีทรงพุ่มที่สามารถตัดแต่งได้ง่าย ดอกมีสีสันหลากหลายและงดงาม ปลูกง่ายไม่ต้องใช้น้ำมาก สามารถปล่อยให้เติบโตตามธรรมชาติได้ จึงมักพบเห็นได้ทั่วไปตามพื้นที่สาธารณะ สองข้างทาง และยังถูกนำมาใช้เป็นสมุนไพรพื้นบ้าน ยกตัวอย่างเช่นในสาธารณรัฐตรินิแดดและโตเบได้นำดอกไปใช้เป็นชาเพื่อต้มในน้ำร้อน แล้วนำน้ำชาที่ได้มาจิบเพื่อแก้อาการท้องเสียและแก้ไข้ ส่วนในแพทย์พื้นบ้านไทยพบว่า ได้นำทั้งต้นและรากมาใช้เพื่อขับปัสสาวะ แก้หนองใน แก้กามโรค ขับระดูแก้อาการตกขาวในสตรี ส่วนของดอกใช้บำรุงธาตุไฟ บำรุงตับ บำรุงปอด ลดไข้ ลดอาการปวดศีรษะ แก้ไอขับเสมหะ ลดหอบหืด บรรเทาอาการลมชัก เป็นต้น

ต้นบานไม่รู้โรยเป็นไม้ดอกล้มลุก ที่มีขนาดลำต้นเล็ก สูงเพียง 50 เซนติเมตร มีอายุประมาณ 1 ปี มีร่องและเหลี่ยมบริเวณกิ่งก้าน มีขนอ่อนปกคลุมบริเวณลำต้น ใบเดี่ยวทรงรีปลายแหลม ขอบใบเรียบ บริเวณใบทั้งสองด้านมีขนอ่อนสีขาว ใบอ่อนนิ่ม แตกดอกที่ปลายกิ่งเป็นกระจุก ดอกมีลักษณะกลมมนเป็นช่อ ช่อละ 2-3 ดอก มีกลีบดอกเล็กๆ แข็งๆ เรียงตัวกันเป็นชั้น  มีใบประดับสีเขียวอยู่บริเวณฐานดอก ดอกเมื่อผลิแล้วจะมีอายุที่นาน จึงเป็นที่มาของบานไม่รู้โรย เมื่อให้ผลจะมีผลแห้งเป็นลักษณะกระเปาะกลมรี ด้านในผลมีเมล็ด

สำหรับการขยายพันธุ์ต้นบานไม่รู้โรยจะใช้วิธีการเพาะเมล็ดซึ่งสามารถเพาะได้ง่ายดายมาก แม้กระทั่งเมล็ดแก่ที่ร่วงลงดินตามธรรมชาติก็ยังสามารถงอกได้เอง ดังนั้นเพื่อนๆที่จะปลูกจึงไม่ต้องกังวลใดๆ  สำหรับการปลูกคลุมดินหรือปลูกประดับอาคาร มักจะนิยมปลูกพันธุ์ Buddy ที่เป็นพันธุ์ลำต้นไม่สูง มีความสูงเฉลี่ยราว 15-20 เซนติเมตร ส่วนเพื่อนๆ ที่มีความประสงค์จะปลูกเพื่อตัดดอกไปใช้สำหรับร้อยมาลัยมักนิยมปลูกพันธุ์ Tall Mixture ที่มีความสูงของลำต้นราว 45-60 เซนติเมตร และมีสีสันให้ได้เลือกมากกว่า

สามารถสืบค้นผลงานวิจัยและองค์ความรู้การเกษตร ได้ที่  https://tarr.arda.or.th

พันธมิตร

Chulabook