สามารถสืบค้นผลงานวิจัยและองค์ความรู้การเกษตร ได้ที่ https://tarr.arda.or.th/ปี 2565

ต้นหนวดฤๅษี เครายาวป้องกันฝุ่น

ต้นหนวดฤๅษี หรือ หนวดเคราฤๅษี ไม้ประดับที่มองผ่านๆ แล้วคล้ายรากอากาศที่ห้อยระโยงรยางค์ มีชื่อสามัญว่า Spanish moss หรือที่คนไทยเราเรียกว่ามอสสเปน มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Tillandsia Usneoides เป็นไม้อิงอาศัยอยู่สกุลเดียวกันกับสับปะรด มักจะดำรงอยู่บนต้นไม้ขนาดใหญ่ มีถิ่นกำเนิดในภูมิภาคร้อนและอบอุ่นใน เม็กซิโก อเมริกากลางถึงอเมริกาใต้ เกาะเบอร์มิวด้าและบาฮามาส กระจายพันธุ์ไปยังรัฐควีนส์แลนด์ของประเทศออสเตรเลียและอินเดีย ก่อนที่จะเป็นที่รู้จักกันอย่างกว้างขวางในเอเชีย ในฐานะไม้ประดับที่ช่วยป้องกันฝุ่นละอองได้ดี

ในอดีตนั้น ต้นหนวดฤๅษี ถูกนำมาใช้ประโยชน์ด้วยการนำไปตากแห้งและนำมาผลิตเป็นไส้ของฟูก เบาะคาร์ซีท เบาะรองนั่งเพื่อเพิ่มความนุ่ม และยังถูกนำไปใช้ในการเป็นวัสดุกันกระแทกต่าง โดยมีข้อดีคือเป็นวัสดุที่ไม่ติดไฟ จึงถูกนำมาใช้มดแมนฟาง บางส่วนถูกนำมาใช้ในงานหัตกรรมและศิลปะ รวมถึงนำไปประกอบในศาสนพิธีในบางพื้นที่ของแถบอเมริกาใต้ด้วย

แม้ว่าต้นไม้อิงอาศัยชนิดนี้ จะมีชื่อเรียกว่ามอสสเปน แต่ไม่ใช่พืชประเภทตะไคร่น้ำหรือปรสิตอย่างที่หลายคนเข้าใจนะครับ ต้นไม้ชนิดนี้เป็นพืชอิงอาศัยที่ดำรงชีพด้วยการรับอากาศและน้ำผ่านใบมากักเก็บไว้เพื่อใช้เป็นอาหารและย้ำในการหล่อเลี้ยงตนเอง ไม่ได้เบียดเบียนต้นไม้ใหญ่ในเรื่องของธาตุอาหารแต่อย่างใด แต่อาจจะส่งผลกระทบต่อต้นไม้ที่ไปอิงอาศัยในเรื่องของความหนาทึบของเคราที่ห้อยหนาแน่น ทำให้แสงแดดไม่สามารถส่องผ่านไปยังใบของต้นไม้ใหญ่ ทำให้ต้นไม้นั้นเติบโตช้า ต้นหนวดฤๅษีจะเติบโตได้ดีในต้นไม้ใหญ่ที่มีอัตราการชะล้างแร่ธาตุประเภท แคลเซียม แมกนีเซียม โพแทสเซียม และฟอสฟอรัส ทางใบสูง ยกตัวอย่างเช่น ต้นสน ต้นโอ๊ค เป็นต้น

ต้นเคราฤาษี เป็นพืชที่ปราศจากราก มีลำต้นเป็นเส้นสายเรียวยาวห้อยระย้าลงสู่ดิน ใช้ใบสีเงินเทาเป็นตัวดูดซับธาตุอาหารและน้ำเพื่อดูดซึมเลี้ยงลำต้นและส่วนต่างๆ ของพืช  ใบจะมีลักษณะบางงอ ความยาวของลำต้นสามารถยาวได้ถึง 6 เมตร เมื่ออิงอาศัยบนต้นไม้ใหญ่ที่กิ่งก้านชนกันเป็นซุ้มโค้งจะห้อยย้อยเป็นอุโมงค์ต้นไม้สวยงาม เมื่อผลิดอกจะมีดอกขนาดเล็กมีหลายสี เช่น สีเทา สีเหลือง สีเขียว สีน้ำตาล เป็นต้น สามารถขยายพันธุ์ได้ตามธรรมชาติโดยการพัดพาเมล็ดไปตามลมเพื่อไปขยายในต้นไม้ใหญ่ในพื้นที่ใกล้เคียง รวมทั้งเมล็ดที่ติดไปกับลำต้นแห้งที่นกมักจะนำไปสร้างรังในต้นไม้อื่นๆ ทำให้เกิดการกระจายพันธุ์ได้ไกลยิ่งขึ้น

ปัจจุบันไม้ประดับชนิดนี้ได้รับความนิยมนำมาปลูกเป็นไม้ประดับประเภทไม้แขวน เพราะไม่ต้องดูแลมากนัก และที่สำคัญคือช่วยดูดซับฝุ่นควันและสารเคมีในอากาศได้ดี บางบ้านทำเป็นซุ้มประตูได้ทั้งความงาม ช่วยพลางสายตาจากภายนอกและยังใช้เป็นม่านกันฝุ่นไปในตัว

สามารถสืบค้นผลงานวิจัยและองค์ความรู้การเกษตร ได้ที่  https://tarr.arda.or.th

พันธมิตร

Chulabook