สามารถสืบค้นผลงานวิจัยและองค์ความรู้การเกษตร ได้ที่ https://tarr.arda.or.th/ปี 2565

บอระเพ็ด สมุนไพรสรรพคุณเด็ด เคียงคู่วิถีเกษตรอินทรีย์

บอระเพ็ด เป็นพืชสมุนไพรที่ขึ้นชื่อลือชาในเรื่องของความขมหรือมีรสขมมาก ซึ่งคนไทยเราต่างยอมรับกันดีในเรื่องนี้ ซึ่งรสขมดังกล่าวก็เป็นไปตามที่คำโบราณว่าเอาไว้ คือ หวานเป็นลม ขมเป็นยา เพราะบอระเพ็ดแสนขมนี้มีสรรพคุณสมุนไพรที่เป็นประโยชน์มากมาย ที่เด่นๆอย่างเช่น กินเป็นยาอายุวัฒนะ ช่วยบำรุงธาตุบำรุงร่างกาย ช่วยผู้ป่วยให้เจริญอาหาร เป็นต้น หมอสมุนไพรสมัยโบราณจึงนิยมใช้ บอระเพ็ดเป็นส่วนผสมในตำรับยาสมุนไพรต่างๆ เป็นภูมิปัญญาที่สืบทอดกันมาแต่โบราณ และในยุคต่อๆมาก็เริ่มมีการค้นพบสรรพคุณที่พิเศษอีกด้านของบอระเพ็ด นั่นก็คือ ฤทธิ์ในการป้องกันโรคพืชและช่วยกำจัดหรือไล่แมลงศัตรูพืช ที่เข้ารุกรานพืชผลทางการเกษตรต่างๆ

บอระเพ็ด เป็นไม้เลื้อย ที่มีลำต้นเป็นเถา ความอวบราวๆกับนิ้วมือผู้ใหญ่ ตามเปลือกเถาจะมีปุ่มปมกระจายอยู่ทั่ว มีรากอากาศที่ดูคล้ายกับเส้นเชือก ทิ้งตัวเป็นสายลงมา ใบมีรูปร่างคล้ายใบโพธิ์หรือรูปหัวใจ ดอกสีเหลืองมีขนาดเล็ก ออกเป็นช่อตามปุ่มปมของเถา ผลกลมรีสีส้มขนาด 2-3 เซนติเมตร บอระเพ็ดที่ขึ้นอยู่ตามธรรมชาติจะเลื้อยเกาะอยู่กับต้นไม้ตามป่าต่างๆ และกระจายอยู่ทั่วประเทศไทย ต่อมาก็ได้มีการนำมาขยายพันธุ์เพาะปลูกกันตามบ้านตามสวน เพื่อการใช้ประโยชน์ด้านสมุนไพร ซึ่งบอระเพ็ด ก็สามารถขึ้นได้ในทุกสภาพอากาศ และในสภาพดินทั่วไปที่ชุ่มชื้นไม่มีน้ำท่วมขัง โดยการขยายพันธุ์นิยมใช้เถามาปักชำเพราะเติบโตได้เร็วกว่าการเพาะจากเมล็ด โดยเลือกใช้เถาที่มีอายุเกิน 1 ปี ตัดให้ยาวประมาณ 8 นิ้ว ปักชำลงในดินให้เอียงเล็กน้อยลึกประมาณ 4 นิ้ว รดน้ำให้ชุ่มทันที เมื่อแตกใบและรากมากพอสมควร จึงย้ายไปปลูกในพื้นที่ที่ต้องการได้ โดยควรทำค้างสำหรับให้เถาเลื้อยเกาะ เมื่อปลูกได้ 3 ปีขึ้นไป จึงจะเริ่มตัดเถามาใช้ประโยชน์ได้ โดยใช้ส่วนที่เรียกว่า เถาเพสลาก หมายถึงเถาที่ไม่อ่อนหรือแก่จนเกินไป โดยให้สังเกตจากสีของเถาบอระเพ็ดที่เป็นสีเทาดำหรือน้ำตาลเข้ม ไม่เป็นสีเขียวหรือเปลือกเถาแห้งแตก จนลอกร่อนออกได้

บอระเพ็ด นั้นได้รับการยอมรับจาก ผู้คนในแวดวงวิชาการเกษตร รวมถึงกลุ่มการเกษตรในท้องถิ่นต่างๆว่า เป็นสมุนไพรอีกชนิดหนึ่ง ที่มีสรรพคุณเด่นมากในการป้องกันหรือกำจัดแมลงศัตรูพืช เราสามารถสืบค้นข้อมูลในสื่อออนไลน์ได้มากมาย เกี่ยวกับวิธีใช้บอระเพ็ดมาเป็นส่วนผสมในน้ำหมักสมุนไพรสูตรต่างๆเพื่อไล่หรือกำจัดแมลง โดยไม่เป็นอันตรายต่อสิ่งแวดล้อมทั้งคนหรือสัตว์ตามวิถีเกษตรอินทรีย์

เพื่อนๆ เกษตรกร ที่ไม่ได้ปลูกบอระเพ็ดเอาไว้ในพื้นที่เลย ไม่ว่าท่านจะทำเกษตรในรูปแบบไหน จะเป็นเกษตรอินทรีย์ หรือไม่เป็นก็ตาม หากได้จัดสรรพื้นที่มาปลูกบอระเพ็ดเอาไว้ในอาณาจักรของท่านบ้าง เชื่อว่าต่อไปจะสามารถนำมาใช้ประโยชน์ได้อีกมากมาย ทั้งการเป็นวัตถุดิบน้ำหมักชีวภาพเพื่อดูแลพื้นที่ของตัวเอง และจำหน่ายเป็นรายได้เสริมให้กับผู้คนที่สนใจ หรือนำเถาบอระเพ็ดมาแปรรูปขายในรูปสมุนไพร หรืออาจปักชำเป็นท่อนพันธุ์เพื่อขายให้คนที่สนใจนำไปเพาะปลูกต่อไป

สามารถสืบค้นผลงานวิจัยและองค์ความรู้การเกษตร ได้ที่  https://tarr.arda.or.th

พันธมิตร

Chulabook