มะม่วงหาวมะนาวโห่ ผลไม้ชื่อไทยที่สร้างความฉงนให้แก่ผู้ได้ยินชื่อว่าตกลงจะเป็นมะม่วงหรือมะนาวกันแน่ แต่ท้ายที่สุดกลับเป็นผลไม้ขนาดเล็กในกลุ่มเบอรี่ ที่มีลักษณะคล้ายมะเขือเทศราชินีไซส์มินิ ที่เราจะเรียกว่ามะม่วงหาวเมื่อผลแก่เต็มที่ มีสีแดงมีรสหวาน แต่หากเป็นผลดิบจะมีสีแดงขาว รสเปรี้ยว จะถูกเรียกว่ามะนาวโห่ เวลาออกผลจะออกเป็นช่อ ออกดอกตลอดทั้งปีสีขาวหรือชมพู มีกลิ่นหอมคล้ายดอกมะลิ เป็นพืชที่ทนทานต่อสภาพอากาศ สามารถปลูกได้ทั่วไปในทุกภูมิภาคของประเทศไทย แต่พบได้มากในจังหวัด สมุทรสงคราม
ในตำรายาแผนโบราณนิยมนำมะม่วงหาวมะนาวโห่ มาเข้าตำรับยาเพื่อรักษาอาหารติดเชื้อในทางเดินหายใจ ระบบหัวใจ และระบบทางเดินอาหาร โดยส่วนของรากนำมาใช้เป็นยาขับพยาธิ ลดกรดในกระเพาะอาหาร แก้อาการผื่นแพ้และแมลงกัดต่อยบริเวณภายนอก เปลือกของลำต้นใช้ขับของเสียในร่างกาย และรักษาโรคในช่องปาก เนื้อไม้ใช้บำรุงร่างกาย ใบใช้ระงับอาการท้องเสีย ลดไข้ บรรเทาอาการเจ็บปวดจากกามโรค ส่วนของผลดิบ ใช้แก้ร้อนในกระหายน้ำ ช่วยทำให้เจริญอาหาร ระบายท้อง ส่วนผลสุกใช้เรียกน้ำย่อย บรรเทาอาการเลือดออกตามไรฟัน บำรุงเลือดและใช้เป็นยาเพิ่มความกำหนัดในสตรีได้ ส่วนของเมล็ดใช้บำรุงกระดูกและไขข้อ และยอดอ่อนใช้เพื่อรักษาโรคริดสีดวงทวาร และยังพบว่าผลไม้ชนิดนี้มีวิตามินซีและสารต้านอนุมูลอิสระสูง มีสารออกฤทธิ์ที่ป้องกันมะเร็งได้ จึงได้ถูกนำมาใช้เป็นผลไม้สุขภาพ และแปรรูปเป็นอาหารเสริมเพื่อใช้ร่วมกับยาแผนปัจจุบันได้
การปลูกมะม่วงหาวมะนาวโห่นั้นไม่ยุ่งยาก เพราะชอบดินที่ระบายน้ำได้ดีอย่างดินทราย และสามารถเติบโตได้แม้ในดินเค็มหรือดินเปรี้ยว ดังนั้นจึงสามารถปลูกได้ทั้งบริเวณชายทะเล หรือที่เสื่อมโทรมต่างๆ แต่อาจจะผลผลิตได้ไม่ดีหากปลูกในบริเวณที่มีน้ำขัง นิยมปลูกโดยใช้เมล็ดในโรงเพาะชำในช่วงปลายฝน เมื่ออายุตินครับ 1 ปี จึงย้ายลงแปลง ส่วนการให้น้ำจะให้เฉพาะช่วงย้ายแปลงและให้ปุ๋ยเท่านั้น โดยการให้ปุ๋ยคอก ควรให้ในปริมาณไม่น้อยกว่า 10 กิโลกรัมต่อต้น เพื่อบำรุงต้นไม้ก่อนออกดอก และเพิ่มการพ่นปุ๋ยทางใบหลังติดผลได้ 3 สัปดาห์ เพื่อเพิ่มผลผลิตให้ได้มากขึ้น และสามารถเก็บเกี่ยวผลได้หลังติดผลแล้วประมาณ 3-4 เดือน โดยคัดเลือกเก็บเกี่ยวเฉพาะผลที่มีสีแดงจัดและเริ่มนิ่ม
ด้วยอายุการเก็บรักษาของมะม่วงหาวมะนาวโห่มีค่อนข้างจำกัด เราจึงนิยมนำมาถนอมอาหารเพื่อจะสามารถเก็บไว้รับประทานได้นานขึ้น ด้วยการแปรรูปเป็นแยม เจลลี่ ดอง กวน หรือแช่อิ่ม หากเพื่อนๆ เกษตรกรท่านใดฝีมือถนอมอาหารดีๆ สามารถผลิตออกขายได้ก็จะเป็นการสร้างรายได้จากผลไม้สุขภาพชนิดนี้ได้อย่างดีเลยล่ะครับ
