หม้อข้าวหม้อแกงลิง เป็นพืชกินสัตว์นกลุ่มของไม้เลื้อยที่มีต้นแยกเพศใบมีรูปร่างคล้ายหม้อเพื่อดักจับแมลง ต้นไม้ชนิดนี้พบเห็นได้ทั่วไปในแถบเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ และเอเชียใต้ ไปจนถึงทางตอนบนของประเทศออสเตรเลีย มี่สายพันธุ์แท้มากกว่า 100 ชนิด โดยเฉพาะในประเทศอินโดนีเซียมีถึง 30 ชนิด
ลักษณะลำต้นเป็นเป็นเถายาวขนาดเล็กจึงต้องเกาะกับต้นไม้ใหญ่เพื่อจะได้รับน้ำหนักตัวของต้นได้ หากไม่มีต้นไม้ใหญ่ให้อิงอาศัย จะเลื้อยไปกับพื้นจนกว่าจะพบวัสดุที่เกาะเลื้อยได้จึงจะเกาะไต่เติบโตไปตามวัสดุนั้นๆ ลำต้นยาวเฉลี่ยไม่เกิน 5 เมตร แต่อาจพบได้บ้างที่ยาวถึง 20 เมตรในบางกรณี รูปทรงของลำต้นขึ้นอยู่กับพันธุ์ที่แตกต่างกันไป มีทั้งทรงกระบอกและทรงเหลี่ยม มีขนอ่อนและไม่มีขนอ่อน รวมถึงสีที่แตกต่างกันไป ลักษณะใบเป็นใบเดี่ยวตรง มีตาระหว่างก้านใบและลำต้นเพื่อแตกยอดอ่อนจากเนื้อเยื่อภายในตา ส่วนปลายใบจะเติบโตเป็นหม้อหรือกระเปาะขนาดเล็ก ในหม้อจะมีน้ำเหนียวเพื่อขังแมลงให้ตายและย่อยแมลงเป็นอาหาร ส่วนหม้อที่ใหญ่ตามแค่ละชนิดนั้น จะสามารถดักเหยื่อที่เป็นสัตว์เลื้อยคล้ายขนาดเล็กอย่างกิ้งก่า ได้
ปัจจุบันตลาดมีความต้องการต้นหม้อข้าวหม้อแกงลิงสูงเพราะพันธุ์ป่าดั้งเดิมนั้นมีปริมาณลดน้อยลงอย่างมาก จึงเกิดเป็นธุรกิจเพาะปลูกหม้อข้าวหม้อแกงลิงเพื่อขาย เพื่อลดการนำพันธุ์แท้ออกจากป่า เป็นการสงวนพันธุ์พืชหายากไว้ให้คงอยู่ต่อไป และก่อให้เกิดการสร้างรายได้แก่ผู้สนใจในการปลูกและขยายพันธุ์ขาย โดยสามารถขยายพันธุ์ได้ทั้ง การปักชำ การเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อและการเพาะเมล็ด
การปลูกหม้อข้าวหม้อแกงลิงนั้นสามารถทำได้ดีในเรือนเพาะชำที่มีการควบคุมอย่างดี เพราะต้องได้รับแสงอย่างเหมาะสม และต้องเลี้ยงด้วยน้ำสะอาดเท่านั้น บางชนิดอาจจะต้องควบคุมอุณหภูมิให้มีความเย็นที่เหมาะสม เพื่อจะได้เจริญเติบโตได้เต็มที่ นอกจากนั้นจะต้องพิจารณาเรื่องวัสดุที่ใช้ในการปลูกที่ต้องมีความโปร่ง ระบายน้ำได้ดี ดูดซับความชื้อได้สูง โดยมีวัสดุที่เหมาะสม เช่น สแฟกนั่มมอส ซึ่งมีราคาสูง อาจจะใช้สำหรับการเพาะเลี้ยงพันธุ์ที่หายากและมีราคาสูง ส่วนพีทมอส ราคาจับต้องได้ มีความเป็นกรดอ่อนๆ อายุการใช้งานนาน 2 ปี สามารถนำมาใช้แทนขุยมะพร้าวได้ แต่ต้องระมัดระวังเรื่องอุ้มน้ำมากเกินไป หรือหากไม่สามารถหาได้ อาจจะใช้กาบมะพร้าวสับที่ต้องแช่น้ำทิ้งไว้ก่อนนำไปใช้ประมาณ 7 วัน หรือจะใช้เป็นขุยมะพร้าวก็ได้ แต่มีข้อเสียคืออายุการใช้งานสั้น ผุไว และควรปลูกในกระถางพลาสติกเพื่อป้องกันปัญหาเรื่องของแร่ธาตุต่างๆ จากกระถางดินเผาจะมารบกวนต้นพืช
การเลี้ยงหม้อข้าวหม้อแกงลิงแม้จะเป็นธุรกิจที่ได้รับความสนใจสูง แต่ต้องใช้ความใส่ใจมาก หากเราดูแลได้ดี ได้ผลผลิตงามๆ รับรองเรื่องราคางามๆ จะตามมาเลยครับ
