พืชเศรษฐกิจ เป็นศัพท์ที่เราได้ยินกันบ่อย ๆ หลายครั้งก็อาจจะข้องใจว่า คืออะไร ซึ่งอันที่จริงหากจะสรุปสั้น ๆ ให้เข้าใจง่ายก็คือ พืชที่เราสามารถนำมาใช้ประโยชน์เป็นอาหารให้แก่คนและสัตว์ได้ และสามารถผลิตออกมาแล้วขายได้ ยิ่งขายดี ขายได้มาก ก็ยิ่งมีความสำคัญมาก ยิ่งส่งออกได้ในปริมาณสูง ๆ ก็ยิ่งได้รับความสนใจมากครับ
ยกตัวอย่างเช่นพืชเศรษฐกิจที่ได้รับความสนใจสูงมาก และถูกจัดอยู่ในรานงานสินค้าเกษตรที่สำคัญของไทยเป็นรายไตรมาสของธนาคารแห่งประเทศไทย จะมีอยู่ด้วยกัน 5 รายการ คือ ข้าว ยางพารา ปาล์มน้ำมัน มันสำปะหลัง และอ้อย ที่ทางธนาคารแห่งประเทศไทยจะติดตามราคาว่าปรับขึ้น-ลงอย่างไร ผลผลิตมีมาก-น้อยแค่ไหน และยังวิเคราะห์ไปถึงความต้องการของตลาดโลกว่ามีความต้องการและทิศทางราคาเป็นอย่างไรด้วย
นอกจากพืชเศรษฐกิจ 5 รายการช้างต้นที่มียอดการส่งออกสูง และมีพื้นที่การเพาะปลูกครอบคลุมพื้นที่ส่วนใหญ่ของประเทศไทยเราแล้ว พืชผักและผลไม้ที่ขายดี เป็นที่ต้องการของตลาดทั้งไทยและตลาดต่างประเทศก็ถูกนับว่าเป็นพืชเศรษฐกิจทั้งสิ้น ไม่ว่าจะเป็นผลไม้อย่าง ทุเรียน มังคุด ส้มโอ ลำไย กล้วย สับปะรด ขนุน มะพร้าว มะม่วง หรือพืชที่ใช้เป็นอาหารสัตว์ อย่างข้าวโพดเลี้ยงสัตว์ หรือจะเป็นผัก เช่น พริก ข้าวโพดอ่อน เห็ด หน่อไม้ฝรั่ง หอมแดง กระเทียม ซึ่งกำลังมาแรงทั้งแบบขายสดๆ และแบบแช่แข็ง และดอกกล้วยไม้ก็ยังถูกนับเป็นพืชเศรษฐกิจที่สำคัญชนิดหนึ่งของไทยเราด้วย
ด้วยภูมิประเทศไทเรามีความเหมาะสมในการเพาะปลูกพืชหลากหลายชนิด ทำให้มีพืชเศรษฐกิจที่หลากหลายมาก แม้กระทั่งในฤดูแล้ง เราก็ยังสามารถเลือกพืชพันธุ์ที่เหมาะสมกับภูมิอากาศมาปลูก เช่น ปลูกข้าวโพดเลี้ยงสัตว์ ถั่วเขียว ถั่วลิสง จนมีผลผลิตออกมาจำหน่ายได้ทุกฤดู และยังมีการนำพืชต่างประเทศหลายชนิดเข้ามาพัฒนาปรับปรุงพันธุ์ให้มีความเหมาะสมกับสภาพแวดล้อมของไทยเราหลายชนิด เพื่อพัฒนาให้เป็นพืชเศรษฐกิจทางเลือกใหม่ๆ เช่น การพัฒนาพันธุ์กาแฟ โกโก้ หรือจะเป็นการพัฒนาพันธุ์อินทผาลัม ที่แต่ก่อนไม่สามารถปลูกได้ในเมืองไทย จนปลูกได้ผลดีและรสชาติดีไม่แพ้ประเทศอื่นๆ
แม้จะมีพืชหลายรายการที่เราอาจจะไม่ค่อยได้ยินชื่อว่ามีการส่งออกไปยังต่างประเทศ แต่กลับขายดีในบ้านเรา ไม่ว่าจะเป็นผักพื้นบ้านต่างๆ ที่เราเก็บได้ตามท้องทุ่ง แต่สามารถนำไปขายได้ในตลาด ร้านรวงได้ ก็นับว่าเป็นพืชเศรษฐกิจทั้งสิ้น ยกตัวอย่างเช่น ผักกูด ผักหวาน ที่พอเราจับมามัดกำหรือแพ็คใส่ถุงไปวางขายแล้วมีคนซื้อสร้างรายได้แก่เราได้ อันนั้นก็เป็นส่วนหนึ่งของระบบเศรษฐกิจครับ ซึ่งพืชเศรษฐกิจ ภาษาอังกฤษ เรียกว่า Cash Crop ที่แปลง่ายๆ ว่าพืชทำเงินนั่นแหละครับ จะมากจะน้อยก็แปรสภาพเป็นเงินได้ครับ
