ปลาหลด หรือปลาหลดจุด ภาษาอังกฤษ เรียกว่า Macrognathus siamensis เป็นปลาน้ำจืดวงศ์เดียวกับปลากระทิง ที่อาศัยอยู่ตามแหล่งน้ำธรรมชาติ ทั้งในนาข้าวและคลอง บึง มีถิ่นกำเนิดในประเทศไทยและประเทศเพื่อนบ้านอย่าง พม่า เวียดนามและอินเดีย ในประเทศไทยเรานั้นสามารถพบปลาชนิดนี้ได้ทั่วไปในแหล่งน้ำจืดต่างๆ โดยเฉพาะแหล่งน้ำนิ่งและน้ำที่ไหลช้า นิยมนำมาใช้รับประทานทั้งในรูปแบบปลาสด และแปรรูปเป็นปลาแห้งหรือปลาเค็ม เป็นปลาที่มีเนื้อเยอะ เนื้อนุ่มและแน่น รสชาติดี เมนูที่นำมาประกอบอาหารมักเป็นเมนูง่ายๆ เช่น ปิ้ง หรือทอดกรอบ
ปลาหลดเป็นปลาที่มีลักษณะลำตัวยาว เรียว แบน โดยเฉพาะส่วนหาง สีลำตัวด้านบนเป็นสีเทาดำ ส่วนท้องเป็นสีขาวเหลือง มีเกล็ดที่เล็กมาก มีเมือกปกคลุมผิวทำให้ลื่นไหลได้ง่าย จะงอยปากแหลมเรียวมีหนวด 1 คู่ มีจุดดำที่โคนครีบหลัง ขนาดลำตัวยาวถึง 30 เซนติเมตรเมื่อโตเต็มวัย เพศเมียจะมีลักษณะลำตัวที่อ้วนกว่าเพศผู้ที่มีลำตัวผอมเรียว โดยเฉพาะในฤดูสืบพันธุ์ประมาณเดือนพฤษภาคมจนถึงเดือนสิงหาคม สามารถวางไข่ได้ 1,000-1,200 ฟองต่อตัวเมีย1ตัว และจะฟักออกมาเป็นตัวหลังวางไข่แล้ว 2-3 วัน อาหารของลูกปลาหลด คือ ไรแดง แพลงตอน และสัตว์น้ำขนาดเล็ก เมื่อโตเต็มวัยจึงเริ่มกินแมลงและซากเน่าเปื่อยเป็นอาหาร โดยจะออกหากินในตอนกลางคืน ส่วนช่วงกลางวันจะซ่อนตัวตามพรรณไม้ในน้ำ รูดินและโพรงไม้
แต่ก่อนนั้นเราจะพบปลาหลดในนาข้าว โดยเกษตรกรนิยมจับปลาหลดกัน 2 ช่วง คือ ช่วงน้ำหลากจะใช้ตาข่ายไนล่อนตาถี่ดักจับตามทุ่งนาหรือลำน้ำ บ้างก็ใช้ไซดักบริเวณอ่างเก็บน้ำต่างๆ และนิยมจับอีกช่วงคือช่วงหน้าแล้ง รอจนน้ำเริ่มแห้งจนกลายเป็นโคลน จะใช้สวิงช้อนปลาในแหล่งน้ำโดยเฉพาะในนาข้าว เพราะปลาหลดนั้นมีเมือกจึงจับด้วยมือเปล่ายาก แต่ปัจจุบัน เรามักไม่พบปลาหลดในนาข้าว จึงมีเพื่อนๆ เกษตรกรหันมาเลี้ยงปลาหลด ทั้งแบบขยายพันธุ์ตามธรรมชาติ เลียนแบบธรรมชาติและการผสมเทียมขึ้นอยู่กับแนวทางของแต่ละคน
การเลี้ยงและอนุบาลลูกปลาหลดนั้น จะเริ่มให้อาหารหลังการฟักออกมาเป็นตัวแล้วประมาณ 2-4 วัน โดยในสัปดาห์แรกให้ไข่แดงต้มสุกบดละเอียดเป็นอาหาร และในสัปดาห์ที่ 2-3 จึงให้ไรแดง และให้เปลี่ยนน้ำในบ่อทุก 2-3 วัน เมื่อครบ 3 สัปดาห์ หรือเมื่อลูกปลามีขนาดประมาณ 2 นิ้ว จึงแยกลูกปลาออกมาปล่อยในบ่อ ประมาณ 120 ตัวต่อตารางเมตร ปรับอาหารเป็น ปลาบด หนอนแดง ปลาเล็กปลาน้อย และเสริมด้วยไรแดง ใช้เวลาเลี้ยงไม่เกิน 8 เดือน สามารถจับขึ้นมาขายได้ครับ
