ต้นหนำเลี๊ยบ ภาษาอังกฤษ เรียกกันว่า Chinese Black Olive ชื่อวิทยาศาสตร์ คือ Canarium Pimela เป็นพืชตระกูลมะกอก แต่ลักษณะผลมีความเรียวยาวกว่ามะกอก เป็นไม้ที่มีการเจริญเติบโตรวดเร็ว มีความสูงได้ถึง 30 เมตร แต่โดยส่วนใหญ่จะมีความสูงปานกลางราว 15-20 เมตร ลำต้นตั้งตรงทรงกระบอก ผิวใบสีเขียวเข้ม องใบสีเทาและให้ดอกสีขาวอมเหลือง เป็นไม้ที่มีถิ่นกำเนิดในเขตทวีปเอเชียและได้รับความนิยมในการนำผลมาบริโภคในประเทศจีนเป็นอย่างมาก ทั้งมีการปลูกเพื่อเก็บเกี่ยวผลและปลูกเป็นไม้ประดับ พบมากในประเทศจีนทางตอนใต้ ประเทศเวียดนาม กัมพูชาและลาว
ผลของต้นหนำเลี๊ยบ ผลเป็นทรงรียาวคล้ายไข่ ยาวประมาณ 3-4 เซนติเมตรและกว้างประมาณ 2 เซนติเมตร ผลสีเขียวและสีดำ เมล็ดด้านในมีน้ำมัน เนื้อผลจะแยกออกจากเมล็ดได้ง่าย นิยมนำผลไม้มาดองหรือนำผลสดมาประกอบอาหาร เช่น ข้าวผัดหนำเลี๊ยบ หนำเลี๊ยบหมูสับ เป็นต้น ในประเทศไทยเรานั้นจะนำเข้าผลหนำเลี๊ยบมาใช้เพื่อเป็นอาหารซึ่งส่วนใหญ่จะเข้ามาในรูปแบบหนำเลี๊ยบกระป๋องหรือดองเกลือ เมื่อจะนำมาประกอบอาหารก็เพียงนำมาสับแล้วปรุงเป็นเมนูที่โปรดปรานกัน ส่วนในประเทศเพื่อนบ้านได้มีการนำผลและใบมาใช้เป็นสมุนไพรรักษาอาการท้องเสียและบรรเทาปวดอาการปวดในข้อ และใช้ผลหนำเลี๊ยบช่วยขับพิษสุราและบรรเทาอาการเจ็บคอ ส่วนของลำต้นสามารถนำมาใช้ประกอบเป็นเฟอร์นิเจอร์ได้
ปัจจุบันมีความเข้าใจไขว้เขวคิดว่าต้นพุดดงเป็นต้นหนำเลี๊ยบเพราะมีลักษณะผลที่คล้ายคลึงกัน แต่ผลของพุดดงนั้นรับประทานไม่ได้ โดยต้นพุดดงนั้น มีชื่อเรียกหลายชื่อ ทั้งเข็มป่า มะดีควาย อยู่ในวงศ์ตีนเป็ด ซึ่งจะปลูกเป็นไม้ประดับ แตกดอกเป็นกระจุก ดอกสีขาว มีกลิ่นหอม ส่วนของผลแม้จะมีสีเปลือกเป็นสีดำและมีรูปทรงคล้ายหนำเลี๊ยบแต่เมื่อกะดูเนื้อในผล จะพบว่าผลพุดดงจะมีใย เนื้อผลกับเมล็ดติดกัน และเปลือกผลมียาง ส่วนผลหนำเลี๊ยบแท้นั้น เมื่อแกะออกมาจะแยกเมล็ดออกจากเนื้อผลได้โดยง่ายและไม่มีใยในเนื้อผล ก่อนจะหากล้าพันธุ์มาปลูกจึงควรสอบถามกับแหล่งกล้าพันธุ์ให้ชัดเจนว่าเป็นพันธุ์ใดนะครับ
ส่วนพืชอีกชนิดที่มักจะทำให้ไขว้เขวก็คือสมอจีน ซึ่งเป็นพืชวงศ์เดียวกันกับต้นหนำเลี๊ยบ ภาษาอังกฤษเรียก Chinese White Olive แม้จะมีปลูกบ้างในภาคเหนือของไทยเรา แต่ที่นำมาบริโภคส่วนใหญ่ยังนำเข้ามาจากประเทศจีนเป็นสมอจีนแปรรูป ซึ่งสนนราคาจะย่อมเยากว่าหนำเลี๊ยบพอสมควรเลยครับ
