กล้วยนวล กล้วยหัวโต หรือ กล้วยญวน เป็นพืชล้มลุก มีถิ่นกำเนิดในประเทศจีน เนปาล อินเดีย เมียนม่าร์และประเทศไทย เป็นกล้วยป่า ไม่ค่อยนำผลกล้วยมาขายในเชิงพาณิชย์ เนื่องจากเมื่อออกเครือได้ครั้งเดียว ทำให้ได้ผลกล้วยไม่มาก จึงทำให้ไม่ค่อยเป็นที่รู้จักมากนัก ส่วนใหญ่ในภาคเหนือและภาคตะวันออกเฉียงเหนือที่แต่ละครัวเรือนปลูกไว้ มักจะแบ่งปันผลกล้วยที่สุกแล้วให้แก่เพื่อนบ้านที่อยู่ใกล้เคียง เพราะกล้วยชนิดนี้ต้องรอให้สุกคาต้นจึงจะรับประทานได้ ทำให้มีช่วงเก็บรักษาสั้นมาก แต่ปัจจุบันกล้วยนวลเป็นที่รู้จักกันมากขึ้น เพราะกลายเป็นกล้วยประดับ ด้วยใบประดับของต้นกล้วยชนิดนี้จะแตกออกเป็นกาบบางสีเขียวขึ้นเรียงซ้อนกันเป็นชั้น มีลักษณะที่สวยงาม จึงทำให้นักจัดสวนนำมาใช้ตกแต่งสวน และเกิดการขยายพันธุ์กันเพิ่มมากขึ้น โดยเฉพาะกล้วยนวลด่าง ที่กำลังเป็นกระแสที่ได้รับความนิยมในช่วงระยะนี้
ต้นกล้วยนวลเป็นต้นกล้วยลำต้นเดี่ยว เติบโตได้ถึง 5-6 เมตร ไม่แตกกอ ไม่มีหน่อ ไม่มีไหล มีส่วนของเหง้าใต้ดินเป็นลำต้นแท้ โคนต้นมีขนาดใหญ่และอวบอย่างเห็นได้ชัด รูปทรงคล้ายต้นปาล์มขวด มีกาบใบสีเขียวมีนวลลักษณะเป็นแป้งที่มีไขหนาเคลือบอยู่ กาบใบที่อัดซ้อนกันแน่นมากจึงกลายเป็นลำต้นเทียมที่มีจุดสีดำปกคลุมไปทั่วลำต้น ใบมีร่องตรงกลางเป็นร่องเปิด ท้องใบจะมีร่องใบนูนโดดเด่น ใบยาวสีเขียวอมเทา ปลายใบชี้ขึ้น ผิวใบและริ้วประดับสีเขียวเข้ม แตกดอกขนาดใหญ่คล้ายระฆังคว่ำ ใบประดับของปลีกล้วยมีสีเขียว ใบประดับจะมีนวลเกาะอยู่ ตัวใบจะเรียงซ้อนกันเป็นชั้นได้อย่างสวยงาม ปลีกล้วยใหญ่ เมื่อกล้วยนวลให้ผลจะออกมาเป็นหวี เป็นกล้วยขนาดใหญ่มีสันอย่างเห็นได้ชัดจากขั้วผลไปปลายผล ลักษณะกล้วยจะอวบป้อม มีขนาดใหญ่ ข้างในผลจะมีเมล็ดแข็งสีดำขนาดใหญ่หลายเม็ดอยู่ภายใน ช่วงที่ให้ผลนั้นกาบปลีจะห่อหุ้มหวีกล้วยไว้อีกชั้นหนึ่ง โดยจะต้องปล่อยให้กล้วยสุกคาต้น สังเกตจะสีเปลือกกล้วยเริ่มดำแสดงว่าสุกและมีรสหวานแล้วจึงค่อยเด็ดลงมาทีละผล เมื่อตกเครือแล้วต้นก็จะตายลงไป
ประโยชน์ของต้นกล้วยนวลนั้น นอกจากนำมาประดับสวน นำผลสุกมารับประทานแล้ว ปัจจุบันยังได้นำผลอ่อนที่มีขนาดใหญ่มาเป็นวัตถุดิบในการทำส้มตำ ส่วนของหยวกกล้วยและปลีกล้วยนำมาใช้ประกอบอาหารเป็นเมนูต่างๆ ส่วนในประเทศจีนฝั่งตะวันตกนั้นจะนำกาบใบและส่วนต่างของลำต้นมาใช้เป็นอาหารสุกร และในประเทศอินเดียจะนำกล้วยชนิดนี้ไปเยี่ยมผู้ป่วยและเด็กอ่อน เพื่อใช้เป็นเครื่องบำรุงกำลัง และยังใช้กล้วยนวลนี้ประกอบพิธีทางศาสนาต่างๆ ด้วย
