ต้นกัญชาเทศ คือ พืชสมุนไพรที่มีถิ่นกำเนิดอยู่ในไซบีเรีย มองโกเลีย และจีน ก่อนที่จะกระจายพันธุ์ไปยังพื้นที่ประเทศ ต่างๆ ทั่วโลก เป็นพืชในวงศ์กะเพรา หรือLamiaceae ซึ่งเป็นคนละวงศ์กับกัญชา เพราะ “กัญชา” นั้นอยู่ในวงศ์กัญชา หรือ Cannabaceae เพียงแต่ลักษณะของใบกัญชาเทศจะมีความละม้ายคล้ายคลึงกับใบของกัญชาเท่านั้น แม้กระทั่งชื่อสามัญในภาษาอังกฤษก็ยังใช้คำว่า Honey weed ซึ่ง Weed ในที่นี้ก็มีความหมายสื่อถึงกัญชาเช่นกัน แต่การนำมาใช้ประโยชน์และฤทธิ์ของสารสกัดนั้นไม่เหมือนกัน
ต้นกัญชาเทศ ในประเทศไทยเรานั้น จะมีการเรียกขานชื่อแตกต่างกันไปคล้ายกับต้นพืชอื่นๆ โดยในแถบนครพนมจะเรียกว่า ซ้าซา ส่วนบางพื้นที่ในจังหวัดเลยจะเรียกว่า ส่าน้ำ และในภาคเหนือบางจังหวัดจะเรียกว่าผักหนอกจ๊าง ส่วนใหญ่จะพบได้ตามพื้นที่ที่มีระดับความสูงตั้งแต่ระดับน้ำทะเลไปจนถึงความสูงเหนือน้ำทะเล 1,500 เมตร สามารถเจริญเติบโตในบริเวณที่เป็นหินและทราย ในประเทศไทยพบได้แถบภูเขาสูงทางภาคเหนือ โดยมีวัตถุประสงค์การปลูกไว้เพื่อใช้เป็นยาสมุนไพรพื้นบ้าน ยอดอ่อนนำไปต้มจืดใส่หมูสับหรือนำมาประกอบต้มเลือดหมู เป็นทั้งอาหารและยาไปในตัว ส่วนสรรพคุณทางยานั้น แพทย์พื้นบ้านได้นำพืชชนิดนี้มาใช้รักษาโรคมาลาเรีย ขับพิษไข้ บำรุงธาตุ บำรุงโลหิต บำรุงไต บำรุงหัวใจ โดยใช้ทั้งต้นที่อยู่เหนือดินมาใช้เป็นสมุนไพร
ต้นกัญชาเทศจัดเป็นพืชล้มลุก ลักษณะของลำต้นเป็นทรงสี่เหลี่ยม ลำต้นตั้งตรงสูงประมาณ 20-100 เซนติเมตร แตกกิ่งก้านไม่มากนัก ลักษณะใบจะมีขอบใบเป็นจักรเลื่อยมีรอยหยักลึก ความยาวของใบประมาณ 7 เซนติเมตรและความกว้างของใบประมาณ 5 เซนติเมตร ก้านใบยาว ฐานใบเป็นรูปไข่ มีช่อดอกที่ปลายกิ่ง ประกอบด้วยดอกย่อยหลายดอก เรียงกันเป็นวงที่ก้านดอก ดอกมีสีสันต่างกันไปตามแต่ละสายพันธุ์ เช่น บางสายพันธุ์ให้ดอกสีแดง บางสายพันธุ์ให้ดอกสีม่วง และบางสายพันธุ์ให้ดอกสีขาว เป็นต้น เมื่อดอกไม้บานเต็มที่จะให้ผลกลมมนและแห้ง ด้านในมีเมล็ดขนาดเล็กมาก จำนวน 4 เมล็ดที่สามารถนำไปเพาะขยายพันธุ์ได้
สำหรับการขยายพันธุ์นั้น สามารถนำเมล็ดมาเพาะในถุงเพาะชำ รอให้ต้นกล้าเจริญเติบโตแล้วจึงย้ายลงแปลงปลูกหรือจะเพาะในแปลงปลูกเลยก็ได้ โดยสามารถปลูกในดินทั่วไป ทั้งดินร่วนและดินร่วนปนทราย หรือแม้กระทั่งในดินรกร้างก็ยังสามารถปลูกได้ เพราะเป็นพืชตามธรรมชาติที่สามารถปรับตัวได้ดีกับสภาพแวดล้อม สถานที่เพาะปลูกควรมีแสงแดดส่องถึงทั้งวันเพื่อให้ต้นกัญชาเทศเจริญเติบโตได้เต็มที่ เมื่อต้นพืชเติบโตอย่างรวดเร็วให้หมั่นทำการตกแต่งเพื่อไม่ให้กิ่งก้านรกเกินไป
