ห่านเป็นสัตว์ปีกทีมีความสามารถในการเอาตัวรอดสูง ทำให้เป็นสัตว์ปีกที่เลี้ยงได้โดยไม่ต้องดูแลมากเป็นพิเศษ และขั้นตอนการเลี้ยงไม่ซับซ้อน และเงินลงทุนไม่สูงมากซะด้วยครับ เพื่อนๆ เกษตรกรบางท่านเลี้ยงห่านไว้กินหญ้า เพราะไม่ต้องเสียเงินค่าอาหารแพงเหมือนสัตว์ใหญ่บางชนิด และห่านยังสามารถใช้เป็นห่านเฝ้าบ้านแทนสุนัขได้ ด้วยความเป็นสัตว์ที่รักบ้าน เมื่อได้ยินเสียงแปลกๆ หรือคนแปลกหน้าก็จะส่งเสียงดังและกระพือปีกขับไล่
ในแง่ของเกษตรกรรมแล้ว ห่านยังเป็นผู้พิทักษ์พืชขอเราจากสัตว์เลื้อยคลานต่างๆ เพราะห่านเจ้าถิ่นจะจิกกินสัตว์ตัวเล็กๆ ให้หมดสิ้น และงูที่ตัวใหญ่หน่อยก็กลัวกลิ่นกำมะถันอันรุนแรงของมูลห่าน หรือเพื่อนๆ เกษตรกรที่มีบ่อปลาบ่อกุ้ง แล้วอยากประหยัดค่าถางวัชพืชขอบบ่อ ก็สามารถเลี้ยงห่านไว้ทำหน้าที่นั้นได้ครับ เพราะห่านจะไม่กินกุ้งปลาของท่านแน่นอน นับเป็นวิธีการทางนิเวศอย่างดีในการทำเกษตรกรรมนะครับ
การเลี้ยงห่านเป็นการค้า เราทำเพื่อขายได้ใน 2 รูปแบบนะครับ คือขายเพื่อนำไปปรุงอาหารขายเพื่อนำไปเลี้ยงเป็นสัตว์เลี้ยงสวยงาม พาไปเดินเล่น จูงเล่น หรือเลี้ยงเพื่อเอาไปใช้ประโยชน์อย่างที่ผมได้กล่าวไปแล้วนะครับ
การเลี้ยงห่านเป็นการค้า เราไม่จำเป็นต้องเริ่มจากใหญ่โต อาจจะเริ่มจากการซื้อพ่อแม่พันธุ์มา 1 ชุด คือ ตัวผู้ 1 ตัวเมีย 4 ตัว ยังไม่ต้องลงทุนเรื่องโรงเรือนใดๆ ก็ได้ครับ มีเพียงที่กันแดดกันฝนเล็กๆ ไปก่อน ยางรถยนต์สำหรับวางไข่ 4 วง กระบะใส่อาหารและใส่น้ำ แค่นี้ก็เริ่มต้นได้แล้วครับ
ห่านนั้นมีหลากหลายพันธุ์ เช่นพันธุ์เอ็มเด็น โทเลาซ์ พิลกริม อาฟริกัน และอียิปต์เชี่ยน แต่ในไทยเราเลือกเลี้ยงห่านพันธุ์จีน เพราะมีการเลี้ยงกันแพร่หลาย หาพ่อแม่พันธุ์ง่าย โดยมีสีขนที่เป็นสีขาว และสีขนสีเทากากี ใช้เวลาเลี้ยงเพียง 2-3 เดือนก็สามารถได้น้ำหนักพร้อมขาย ห่านพันธุ์จีนจะให้ไข่ได้ปริมาณเยอะกว่าพันธุ์อื่น โดยเฉลี่ยจะออกไข่ประมาณปีละ 50 ฟองต่อตัว และไข่มีขนาดใหญ่ โดยมีน้ำหนักประมาณ 150 กรัม
การฟักไข่ห่าน ใช้เวลาประมาณ 31 วัน โดยแม่ห่าน 1 ตัว ฟักไข่ได้ครั้งละ 7-8 ฟอง และเราต้องช่วยกลับไข่วันละ 4 ครั้ง หรือจะเข้าตูอบไปเลยก็ได้ครับ โดยส่วนใหญ่ห่านจะกกไข่ช่วงกลางคืนเท่านั้น ยกเว้นช่วงฤดูหนาว ที่อาจจะกกยาวนานกว่า หลังจากที่เกิดลูกห่าน เราอาจจะผสมอาหารเองโดยให้มีโปรตีนไม่น้อยกว่าร้อยละ 20 ของอาหารที่ให้ หรือจะซื้ออาหารเม็ดสำหรับเลี้ยงลูกไก่มาใช้เลยก็ได้ พอเริ่มโตก็ค่อยๆ ปรับสูตรอาหาร ใช้เวลาเลี้ยงห่านเพียง 14 สัปดาห์ก็สามารถขายออกสู่ตลาดได้เลยครับ
