ปุ๋ยพืชสด เป็นต้นพืชที่เกิดการย่อยสลายในดินเมื่อทำการไถกลบและทำให้เกิดธาตุอาหารเพื่อปรับปรุงคุณภาพดินให้ดีขึ้น ซึ่งปุ๋ยพืชสดส่วนใหญ่ที่เรารู้จักนั้นคือพืชตระกูลถั่ว แต่ยังมีพืชพรรณน้ำและพืชกลุ่มหญ้าบางชนิดที่สามารถนำมาใช้เป็นปุ๋ยพืชสดได้เช่นกัน เช่น แหนแดง เป็นต้น โดยทั่วไปมักนิยมปลูกพืชตระกูลถั่วมากกว่าเพราะให้ธาตุอาหารสูง การย่อยสลายเร็ว และมีธาตุไนโตรเจนสูงช่วยเร่งการเจริญเติบโตของพืชได้ดี
การเลือกชนิดของพืชที่จะนำมาปลูกเพื่อใช้เป็นปุ๋ยพืชสดนั้น จะพิจารณาในหลายด้านประกอบกัน ตั้งแต่เรื่องของให้ธาตุอาหารที่จำเป็นต่อพืชได้สูง ระบบรากที่แข็งแรงที่จะทำให้พืชเจริญได้ดีโดยใช้ระยะเวลานับจากวันที่ปลูกไปจนถึงระยะออกดอกเต็มที่ไม่เกิน 2 เดือน เมล็ดพันธุ์หาง่าย เพาะปลูกง่าย อัตราการงอกสูง ทนแล้งได้ดี ทนต่อแมลงและโรค เก็บเกี่ยวง่ายและย่อยสลาย ทำให้พืชตระกูลถั่วตอบโจทย์ต่อความต้องการของเกษตรกร โดยเลือกพิจารณาปลูกได้ตามสภาพดินของแต่ละพื้นที่ ยกตัวอย่างเช่น หากต้องการปลูกในนาข้าวที่มีสภาพดินเหนียว พืชที่ทนต่อน้ำท่วมขัง ปลูกในดินเหนียวได้ดีและทนแล้ง อาจจะเลือกปลูกโสนไต้หวัน ส่วนพื้นที่ใดที่เป็นที่ดอน สมบัติดินเป็นดินเค็ม ไม่ว่าจะเป็นดินเหนียว ดินทรายหรือดินร่วนอาจจะเลือกปลูกโสนอินเดีย แต่หากจะปลูกในดินเค็มแต่เป็นที่นาข้าวอาจจะเลือกปลูกโสนคางคกซึ่งทนต่อสภาพน้ำท่วมขังได้ดี
สำหรับพืชตระกูลถั่วยอดนิยมที่มักจะพบว่าปลูกทั่วไป คือ ปอเทือง เพราะเมื่อดอกเริ่มผลิบานจะทำให้เกิดท้องทุ่งสีเหลืองงามตา ทำให้ได้ทิวทัศน์ที่งดงามไปในตัว อีกทั้งยังมีคุณสมบัติในการย่อยสลายที่รวดเร็ว นิยมปลูกกันบนที่ดอนในสภาพดินทุกชนิด เพราะว่าปอเทืองนั้นจะไม่ทนต่อต่อน้ำท่วมขังและไม่ชอบความชื้น นอกจากนี้ยังมีถั่วพร้าที่เหมาะจะนำไปปลูกในหน้าแล้ง และยังมีพืชอีกหลายชนิดที่สามารถนำมาใช้เป็นปุ๋ยพืชสดแต่ไม่ได้รับความนิยมในการปลูกเท่าที่ควร เช่น ถั่วลายและไมยราบเวลเวท เป็นต้น
การปลูกปุ๋ยพืชสดนอกจากจะเป็นการปรับโครงสร้างดิน ทำให้ดินมีอินทรียวัตถุมากขึ้น สร้างความอุดมสมบูรณ์ให้ดิน เพิ่มธาตุอาหารไนโตรเจนซึ่งเป็นธาตุอาหารที่สำคัญสำหรับพืช ยังเป็นการกำจัดวัชพืชในแปลงปลูกได้ และยังช่วยป้องกันการชะล้างของหน้าดินได้เป็นอย่างดี ที่สำคัญที่สุดคือลดค่าใช้จ่ายในการซื้อปุ๋ยได้ ทำให้เกษตรกรหันมาปลูกพืชเพื่อทำปุ๋ยเพิ่มมากขึ้น
