มะขามพืชที่ให้ผลผลิตเป็นทั้งผลไม้ พืชผักปรุงอาหาร และสมุนไพรชั้นยอดในตัว นอกจากนำมะขามอ่อนมาจิ้มกะปิหรือน้ำปลาหวานให้หายเปรี้ยวปากแล้ว มะขามหวานสุกก็นำมาทานเล่นได้สบาย ส่วนมะขามเปรี้ยวที่สุกแล้วก็เข้าเครื่องทำอาหารได้เลิศเลอไม่แพ้กัน อยากให้แกงส้มหรือน้ำจิ้มแจ่วเข้มข้น ก็ต้องมีน้ำมะขามเปียกเจือเข้าไปด้วย และมะขามก็ยังถูกนำแปรรูปได้หลายแบบ ทั้งขนมขบเคี้ยว เครื่องดื่มน้ำมะขามเย็นชื่นใจ หรือนำไปผสมเข้าตำรับยาแผนโบราณก็มีไม่น้อย ทำเป็นชาเพื่อระบายท้องก็มีอยู่หลายยี่ห้อ ไม่ดีจริงคงไม่ได้รับความนิยมถล่มทลายขนาดนี้หรอกครับ
เรามาคุยเรื่องมะขามสุกกันดีกว่านะครับ เพราะคนนิยมกันมากกว่า โดยแบ่งเป็นมะขามเปรี้ยวกับมะขามหวานนะครับ มะขามหวานนั้นปลูกกันเยอะมากครับ แต่ก่อนเคยได้ราคาถึงกิโลกรัมละ 200 บาท จึงทำให้เกษตรกรยุค 50ปีที่แล้ว ล้มพืชชนิดอื่นแล้วมาปลูกมะขามหวานกันเป็นทิวแถว จนวันนี้มีผลผลิตออกมามากมาย ทำให้ผลผลิตขายได้ราคาต่ำลงเหลือเพียงกิโลกรัมละถึง 80 บาท ทำให้เพื่อนๆเกษตรกรหลายท่านหันไปปลูกพืชอื่นทดแทน
แต่ที่น่าเสียดายคือ วันนี้ในตลาดกลับขาดแคลนมะขามเปรี้ยวครับ ทำให้ราคามะขามเปียกและราคามะขามเปรี้ยวสดพุ่งทะยานไปไกลเลยครับ ซึ่งน่าจะเป็นโอกาสให้เพื่อนๆ เกษตรกรวางแผนปลูกต้นมะขามเปรี้ยวไว้ในสวนซัก 5 ต้น 10 ต้น ก็ดีครับ เอาเมล็ดมาโรยทำแนวเป็นรั้ว ปักเขตก็ได้ครับ และวางแผนแปรรูปให้เสร็จสรรพ จะได้ไม่ต้องเจอกับเรื่องผลผลิตล้นตลาด ชิงราคากันเอง เพราะมะขามเปรี้ยวนั้นนำมาแปรรูปได้หลากหลายกว่ามะขามหวานนะครับ
การปลูกมะขามนั้น เป็นไปตามความเชื่อโบราณที่ว่า เป็นไม้มงคล บ้านไหนปลูกไว้ฝั่งตะวันตกของบ้าน จะทำให้เกิดความเกรงขามแก่ผู้มาเยือน ทำให้คนในบ้านนั้นไปที่ไหนก็มีบารมี และกิ่งมะขามยังถูกนำไปใช้ในการประกอบพิธีสะเดาะเคราะห์เพื่อปัดเป่าเรื่องร้ายๆ อีกด้วย ดังนั้นปลูกไว้ไม่เสียหายครับ ทั้งให้ร่มเงาและยังสามารถทำเงินได้อีกด้วย
มะขามเปรี้ยวพันธุ์ที่นิยมในตลาดก็เป็นมะขามเปรี้ยว พันธุ์กระดาน ที่มีฝักใหญ่ ให้เนื้อมาก ทำให้เราสามารถนำมาแปรรูปเป็นมะขามเปียกและมะขามแช่อิ่มได้เต็มที่ ปลูกเพียง 3 ปีก็เก็บเกี่ยวผลผลิตได้แล้วแม้จะได้เพียงไร่ละ 3 ตัน 5 ตัน ก็ทำเงินนะครับ พอเข้าปีที่ 7-8-9 ก็จะได้ผลผลิตถึง 6 ตันเลยครับ วิธีการสร้างรายได้ที่เพื่อนเกษตรบางท่านทำแล้วได้เงินเป็นกอบเป็นกำ คือ การแปรรูปมะขาม เป็นมะขามแช่อิ่มครับ ราคาเพิ่มขึ้นเยอะและยังมีตลาดต้องการอีกมากทั้งในประเทศและต่างประเทศเลยครับ
