ต้นกระท่อม หรือที่ภาษาอังกฤษเรียกว่า Mitragyna speciosa เป็นต้นไม้เขตร้อนที่มีถิ่นกำเนิดในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ใบของต้นกระท่อมถูกนำมาใช้เป็นสรรพคุณทางยามานานหลายศตวรรษเพื่อรักษาอาการปวด ท้องเสียมีฤทธิ์ต้านการอักเสบและต้านความวิตกกังวล และใช้เป็นยากระตุ้นและยากล่อมประสาท ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับปริมาณที่บริโภค และในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา ความสนใจในพืชกระท่อมเพิ่มขึ้นในฐานะพืชเศรษฐกิจตัวใหม่ที่มีศักยภาพสำหรับเกษตรกร
อุตสาหกรรมที่เกี่ยวเนื่องกับส่วนต่างๆ ของต้นกระท่อมยังอยู่ในช่วงเริ่มต้น แต่มีศักยภาพที่จะเป็นโอกาสใหม่ทางเศรษฐกิจที่สำคัญสำหรับเกษตรกร พืชกระท่อมเป็นพืชอเนกประสงค์ที่สามารถนำมาใช้ประโยชน์ได้หลากหลาย รวมถึงเป็นยา สันทนาการ และอุตสาหกรรม ความสนใจในพืชกระท่อมในฐานะพืชผลทางการเกษตรมีมากขึ้นเนื่องจากมีศักยภาพที่จะก่อให้เกิดประโยชน์ทางเศรษฐกิจแก่เกษตรกร อย่างไรก็ตาม มีความท้าทายและข้อกังวลบางประการเกี่ยวกับต้นกระท่อม โดยเฉพาะเรื่องคุณภาพและความปลอดภัยของผลิตภัณฑ์จากพืชกระท่อม และยังมีข้อกังวลเกี่ยวกับการใช้ในทางที่ผิดและการเสพติดที่เกี่ยวข้องกับการใช้พืชกระท่อม
ศักยภาพของต้นกระท่อมในฐานะพืชเศรษฐกิจตัวใหม่ และประโยชน์ที่เกษตรกรและชุมชนท้องถิ่นจะได้รับจากการปลูกพืชชนิดนี้ สามารถมองเป็นภาพใหญ่ได้ ดังนี้
- ความต้องการของตลาดสูง: พืชกระท่อมได้รับความนิยมในฐานะทางเลือกธรรมชาติแทนยาแก้ปวดแบบดั้งเดิมและเป็นผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร เป็นผลให้ความต้องการพืชกระท่อมเพิ่มขึ้น ทำให้เป็นพืชที่ทำกำไรได้สำหรับเกษตรกร
- ต้นทุนการผลิตต่ำ: พืชกระท่อมเป็นไม้ยืนต้นที่เติบโตได้ในสภาพที่หลากหลาย ไม่ต้องการน้ำหรือปุ๋ยมากนัก ทำให้เป็นพืชที่มีต้นทุนค่อนข้างต่ำในการผลิต ซึ่งสามารถช่วยเกษตรกรเพิ่มผลกำไรได้
- พืชที่ยั่งยืน: พืชกระท่อมเป็นพืชที่สามารถปลูกได้โดยไม่ต้องใช้ยาฆ่าแมลงหรือยากำจัดวัชพืช ทำให้เป็นทางเลือกที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมสำหรับเกษตรกรที่ต้องการลดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม
- การพัฒนาชุมชน: การปลูกพืชกระท่อมยังส่งผลดีต่อชุมชนท้องถิ่น ทำให้เกิดแหล่งรายได้ที่มั่นคงแก่เกษตรกรและสร้างงานในลักษณะของการแปรรูปและผลิตผลิตภัณฑ์กระท่อม นอกจากนี้ยังสามารถช่วยยกระดับเศรษฐกิจในท้องถิ่นได้ด้วย
เป็นที่น่าสังเกตว่าแม้ว่ากระท่อมจะได้รับความนิยมและมีประโยชน์มากมายจนถูกจับตามองว่าน่าจะเป็นหนึ่งในพืชเศรษฐกิจตัวใหม่ แต่ก็ยังไม่ได้รับการยอมรับอย่างกว้างขวางทางด้านสรรพคุณทางยา และจำเป็นต้องมีการวิจัยเพิ่มเติมอย่างจริงจังในด้านสารออกฤทธิ์และปริมาณการใช้ที่เหมาะสม เพื่อสร้างความปลอดภัยและมั่นใจในประสิทธิผลของพืชชนิดนี้ ขณะเดียวกันพืชกระท่อมจำเป็นต้องใช้ภายใต้กฎหมายและระเบียบข้อบังคับในหลายประเทศ ดังนั้นหากจะผลิตเป็นพืชเศรษฐกิจและแปรรูปเพื่อการส่งออกจำเป็นที่จะต้องศึกษาข้อมูลของประเทศคู่ค้าอย่างละเอียดรอบคอบ
