ผักหนาม ผักพื้นบ้าน ที่มีรสชาติอร่อย มีสรรพคุณเป็นสมุนไพร ที่มีประโยชน์ แต่ในขณะเดียวกันถ้าเราเอามาทานอย่างไม่ถูกวิธีก็มีอันตรายถึงตาย ได้เหมือนกัน เพราะผักชนิดนี้มีสารพิษในกลุ่ม ไซยาไนด์ หากคนที่ไม่เคยรู้ข้อมูลเรื่องนี้มาก่อน ทานผักหนามเข้าไปโดยไม่ได้แปรรูป หรือ ไม่ได้ปรุงให้สุกก่อน เช่นการทานเป็นผักสดๆ จิ้มน้ำพริกเหมือนผักชนิดอื่นจะทำให้มีความเสี่ยงที่จะได้รับสารพิษซึ่งส่งผลต่อระบบการหายใจ ทำให้เกิดอาการหายใจแรง หอบถี่ แน่นหน้าอก ขาดออกซิเจนไปเลี้ยงส่วนต่างๆ ของร่างกาย มึนงง น้ำลายฟูมปาก ชัก หมดสติ และอาจรุนแรงถึงตายได้ และก็ไม่ได้มีแค่ผักหนามอย่างเดียวที่มีสารไซยาไนด์ แต่ยังมีกลุ่มพืชผักที่มีสารพิษชนิดนี้คล้ายกัน ได้แก่ มันสำปะหลัง สะตอ และ ผักเสี้ยน ซึ่งพืชผักเหล่านี้ทั้งหมดจะต้องปรุงให้สุกด้วยความร้อนเพื่อทำลายสารพิษให้หมดก่อน
เรื่องพิษของ ผักหนาม คนรุ่นใหม่ที่อยู่ในเมือง หรือคนที่ไม่เคยได้ทาน ส่วนใหญ่มักจะไม่รู้มาก่อน เพราะผักหนามเป็นผักพื้นบ้านหรือผักท้องถิ่น ไม่ได้มีวางขายตามท้องตลาดทั่วไป แต่จะหากินได้ตามชนบทหรือตามตลาดท้องถิ่นในแต่ละภูมิภาคเท่านั้น และถ้าทุกคนต่างก็รู้และเข้าใจดีแล้วว่าต้องปรุงผักหนามให้สุกก่อนทาน ความน่ากลัวก็จะหมดไป มีแต่ความอร่อยมาแทน เพราะยอดอ่อนที่ต้มสุก จะมีรสชาติเฉพาะตัว คือ หวานปนขมเล็กน้อย เมื่อเอาไปกินเคียงคู่กับน้ำพริกที่มีครบรสก็ลงตัว หรือต้มใส่แกงกะทิ แกงส้มปลาช่อน ก็อร่อย หากทานไม่หมดก็สามารถนำมาดอง เก็บไว้ทานในครั้งต่อไปก็ได้
ผักหนามเป็นไม้ล้มลุกที่มีอายุหลายปี ลำต้นเป็นเหง้าอยู่ใต้ดิน แตกหน่อทอดขนานไปกับพื้นดิน มีก้านใบแทงยอดขึ้นเหนือดิน สูงได้ถึง 1 เมตร ทุกส่วนของต้นมีหนามเกาะ แต่ที่ยอดอ่อนหนามจะนิ่ม รักดินร่วน และเจริญได้ดีในที่ชุ่มชื้น มีแสงแดดรำไร เราจึงมักพบผักชนิดนี้อยู่ตามแหล่งน้ำ เช่น ห้วย หนอง คลอง บึง ต่างๆ ขยายพันธุ์โดยการเพาะเมล็ด และการแยกเหง้าจากต้นเดิมที่มีตา มาตัดเป็นท่อนแล้วนำมาปลูกในกระถาง หรือแปลงปลูก เมื่อถึงช่วงแทงยอดอ่อนในฤดูฝน เราก็จะไปเก็บมาปรุงอาหาร และหากมีเหลือก็จะนำไปขายต่อ
แต่ปัจจุบันจากภาวะฝนแล้งต่อเนื่องเป็นประจำ ทำให้จำนวนผักหนามในธรรมชาติลดน้อยลงไปมาก ต่ในขณะที่ความต้องการทุกวันนี้ก็ยังมีอยู่สูง ทำให้มีราคาแพง ซึ่งอันที่จริงแล้วในพื้นที่ของเพื่อนๆ เกษตรกรโดยส่วนใหญ่ ก็มักจะมีการขุดบ่อหรือสระน้ำสำหรับเก็บน้ำและเลี้ยงปลาอยู่แล้ว ซึ่งพื้นที่เหล่านี้เหมาะสมมาก หากเพื่อนๆ เกษตรกรมองเห็นโอกาสที่จะนำเอาต้นผักหนามมาปลูก หรือมาเพาะขยายพันธุ์เพื่อขายหน่อพันธุ์ เพราะในท้องตลาดทุกวันนี้ ราคาหน่อพันธุ์ผักหนามมีราคาสูงมาก ตามกระแสความนิยมในการปลูกต้นไม้แปลกหรือหายากที่เพิ่มสูงขึ้นในปัจจุบันครับ
