เห็ดขอนขาว เป็นเห็ดพื้นบ้านยอดนิยมอีกชนิดหนึ่งในภาคอีสาน เพราะสภาพแวดล้อมของภาคอีสานมีความเหมาะสมต่อการเจริญเติบโตของเห็ดขอนขาวมากที่สุด ทำให้ในช่วงฤดูฝน จนถึงฤดูหนาว เราสามารถหาเห็ดขอนขาว ซึ่งเป็นเห็ดป่าหรือเห็ดธรรมชาติ ได้ไม่ยากตามท้องตลาดทั่วไปในภาคอีสาน ซึ่งคนในพื้นที่นิยมนำมาปรุงเป็นอาหารท้องถิ่นนานาชนิด กินกันมาตั้งแต่สมัยบรรพบุรุษ ส่วนในภาคเหนือก็พบได้บ้างแต่มีน้อยกว่าภาคอีสาน ในขณะที่ภูมิภาคอื่นๆ นั้น ก็หาเห็ดขอนขาวกินได้ยากเช่นกัน
ในปัจจุบัน เห็ดขอนขาว เปลี่ยนสถานะจากเห็ดป่า เห็ดธรรมชาติตามขอนไม้ มีให้กินเฉพาะในหน้าฝน กลายมาเป็นเห็ดเพาะเลี้ยง ที่ปล่อยให้ขึ้นเองได้ง่ายๆ แม้แต่ในถุงเชื้อพลาสติก จะซื้อหามากินช่วงเวลาไหนก็ได้แต่แทนที่จะกลายเป็นของด้อยค่าหาได้ง่าย กลับกลายเป็นว่า เห็ดขอนขาว ได้รับความนิยมมากยิ่งขึ้นกว่าเดิม เพราะมีคนในภูมิภาคอื่นที่ไม่เคยได้ทดลองชิมมาก่อน เริ่มหันมานิยมกินกันมาก เพราะถูกใจในรสชาติหวาน เนื้อเหนียวหนึบหนับ คล้ายกับเนื้อไก่บ้าน สามารถปรุงอาหารได้สารพัดเมนู ทั้งต้มยำทำแกงผัดทอดลาบลวกจิ้มน้ำพริก ทั้งยังมีสรรพคุณบำรุงร่างกาย บำรุงกำลัง ช่วยให้ระบบขับถ่ายทำงานดีขึ้น
เห็ดขอนขาว จัดเป็นเห็ดร้อนคือจะเติบโตได้ดีในสภาพอากาศร้อนชื้น อุณหภูมิเหมาะสมอยู่ที่ประมาณ 32-38 องศาเซลเซียส ความชื้นสัมพัทธ์ 80-90 % และมีร่มเงาช่วยให้แสงผ่านเข้ามาแบบรำไร ซึ่งเหมาะกับการเจริญเติบโตของเห็ดขอนขาว ซึ่งดอกเห็ดที่งอกขึ้นมาจะมีลักษณะคล้ายเห็ดนางรม เส้นผ่าศูนย์กลาง 2-10 เซนติเมตร มีสีขาวครีม มีรอยยุบเล็กน้อยที่กลางดอก ขอบดอกเห็ดจะม้วนงุ้มเข้าไปใต้ดอก ทำให้มองเห็นเส้นครีบที่อยู่ใต้ดอกไม่ถนัดนัก มีเกล็ดขนาดเล็กๆ กระจายอยู่บนผิวดอก มีส่วนก้านดอกยึดติดเป็นเนื้อเดียวกับดอกเห็ด ยาวประมาณ 2-5 เซนติเมตร มีความเหนียวและแข็งเล็กน้อย และถือเป็นส่วนที่อร่อยที่สุด
ทุกวันนี้ เห็ดขอนขาวกลายเป็นเห็ดเศรษฐกิจอีกชนิดหนึ่ง ที่ผู้ประกอบการฟาร์มเห็ดในภาคอีสาน ซึ่งเป็นแหล่งใหญ่ที่สุด นิยมผลิตก้อนเชื้อเห็ดขอนขาวสำเร็จรูปบรรจุถุงออกมาขายกันมาก เพื่อนเกษตรกรที่สนใจการเพาะเห็ดขอนขาว หรืออาจสนใจการเพาะเห็ดชนิดอื่นอย่างจริงจังและตั้งใจ จำเป็นจะต้องศึกษา หรือ ควรเข้ารับการฝึกอบรมอย่างจริงจัง จากหน่วยงานภาครัฐ หรือสถาบันการศึกษาต่างๆ ที่เปิดให้บริการอบรม ให้ความรู้ ในการเพาะเลี้ยงเห็ดเสียก่อน หลังจากนั้นก่อนตัดสินใจลงทุนซื้อก้อนเห็ดก็ควรเข้าไปเยี่ยมชมฟาร์มเห็ดเพื่อจะได้เห็นขั้นตอนการผลิต ซึ่งปัจจุบันเจ้าของฟาร์มเห็ดหลายรายพร้อมเปิดให้เยี่ยมชม และให้คำแนะนำ นอกจากนี้ ควรตรวจสอบเงื่อนไขการรับประกันก้อนเชื้อเห็ดที่ซื้อไปแล้ว ว่ามีการรับผิดชอบเปลี่ยนคืนหรือชดเชยให้หรือไม่ สำหรับกรณีที่ก้อนเชื้อมีปัญหาก่อนเปิดดอก ซึ่งเราควรเปรียบเทียบจากหลายๆ ฟาร์มก่อนตัดสินใจลงทุน เพื่อจะได้ก้อนเชื้อเห็ดที่มีคุณภาพ และลดความเสี่ยงอื่น ๆ จะตามมาด้วยนะครับ
