กล้วยน้ำว้า เป็นผลไม้ที่สำคัญและให้คุณประโยชน์มากมายเพียงใด เชื่อว่าเราทุกคนน่าจะทราบกันดีอยู่แล้ว ในอดีตบ้านเรือนในชนบทแทบทุกบ้าน รวมถึงเรือกสวนไร่นาทั้งหลาย ต่างก็ปลูกกล้วยน้ำว้าทิ้งไว้บ้าง ตามบ่อน้ำ ริมคลองส่งน้ำ ลำเหมืองต่างๆ หรือปลูกไว้เป็นแนวรั้วบอกเขตกัน แล้วก็ปล่อยให้ธรรมชาติดูแล ให้ต้นกล้วยแตกหน่อแตกกอเพิ่มขึ้นเอง โดยไม่ต้องดูแลอะไร แค่รอเก็บเกี่ยวประโยชน์จากต้นกล้วยเพียงอย่างเดียว ไม่ว่าจะเป็นเครือกล้วย หยวก ปลี ใบตอง ไว้กินไว้ใช้กันในครัวเรือน ถ้าเหลือก็เอาแจกเอาขายกันบ้างตามวิถีชนบท
กล้วยน้ำว้า เป็นกล้วยลูกผสมระหว่างกล้วยป่ากับกล้วยตานี ทนทานอยู่ในธรรมชาติได้ดี มีรสหวานอร่อย คนสมัยก่อนจึงนิยมปลูกทิ้งเอาไว้มากที่สุด แต่ปัจจุบันแม้ต้นกล้วยที่ปลูกทิ้งเอาไว้เหล่านี้จะยังมีอยู่อีกมาก และพบเห็นได้ทั่วไป แต่ผลกระทบจากสิ่งแวดล้อมที่เปลี่ยนไป และการขาดการดูแลเอาใจใส่ ทำให้พบเห็นได้ว่าต้นกล้วยเหล่านี้ ต่างก็ถูกโรคพืชชนิดต่างๆเข้าทำลายไม่มากก็น้อย ทั้งอาการใบจุด ใบเหี่ยว ใบไหม้ ก้านใบหักพับ หน่อทั้งกอเป็นสีดำ ซึ่งกอต้นกล้วยเหล่านี้ถ้ายังไม่ตาย ก็จะอมโรคต่อไป และพร้อมที่จะแพร่ระบาดโรคไปยังต้นกล้วยกออื่นๆ และถ้ากล้วยมีเครือ ผลก็จะเหี่ยวลีบ เล็ก เน่าดำ
เรามักจะพบปัญหาโรคจากเชื้อรา เชื้อแบคทีเรีย และเชื้อไวรัสในกล้วยน้ำว้าอยู่เป็นประจำ โดยเชื้อราจะทำให้เกิดโรคใบจุดดำ โรคใบไหม้ โดยเกิดจุดดำหรือจุดไหม้สีน้ำตาลกระจายทั่วใบ และขยายเข้าทำลายกาบลำต้นจนเกิดจุดดำไปทั่ว และเชื้อรายังทำให้เกิดโรคตายพราย ทำให้ขอบใบเหลืองขยายวงกว้าง ใบอ่อนจะบิดเหลืองไหม้ ใบกล้วยจะหักพับ เนื้อในของต้นเน่าเป็นสีน้ำตาลแดง มีเส้นใยเชื้อราให้เห็น
สำหรับโรคกล้วยน้ำว้า ที่เกิดจากเชื้อแบคทีเรีย ได้แก่โรคเหี่ยว ซึ่งระบาดรวดเร็ว ทำให้ใบอ่อนเหี่ยวก้านใบหัก หน่อที่แตกยอดจะมีสีดำ แคระแกร็น และตายในที่สุด อาการจะคล้ายโรคตายพราย เนื้อในของต้นเน่าเป็นรูโหว่ เมื่อแช่น้ำจะพบเชื้อแบคทีเรียเป็นน้ำขุ่นๆ ไหลออกมา ส่วนโรคจากเชื้อไวรัส คือโรคยอดม้วน มีเพลี้ยเป็นพาหะ ทำให้ใบเหลือง ปลายใบม้วน ใบขึ้นรวมกันเป็นกระจุก ต้นแคระแกร็น เชื้อโรคจะระบาดติดหน่อที่ขยายพันธุ์ หน่อที่เกิดใหม่จะติดโรคยอดม้วนไปด้วยเสมอ
ดังนั้นเพื่อนๆ เกษตรกรมือใหม่ที่จะปลูกต้นกล้วยน้ำว้า ต้องให้ความใส่ใจเป็นอย่างมากครับ เพราะหากเกิดปัญหาขึนมาแล้ว นอกจากจะไม่ได้ประโยชน์อะไรจากต้นกล้วยแล้ว กอต้นกล้วยเหล่านี้อาจเป็นแหล่งเพาะเชื้อรา ไวรัส แบคทีเรียที่อาจจะเป็นบ่อเกิดของโรคพืชชนิดอื่นๆ ซึ่งการแก้ปัญหาเหล่านี้ในระยะสั้นจะต้องพึ่งสารเคมีอีกหลายชนิด แต่ในระยะกลางการขุดยกกอทิ้งเผาทำลายทั้งหมด เพื่อปรับสภาพดินเริ่มปลูกกันใหม่ จะเป็นทางเลือกที่ดีกว่าเพราะกล้วยน้ำว้าปลูกปีเดียวก็ได้ผลผลิตใหม่ แถมยังได้ต้นกล้วยอายุน้อยปลอดโรค มีผลผลิตสมบูรณ์ทดแทนครับ
