ผักขี้หูด เป็นผักพื้นบ้านทางภาคเหนือ นิยมเพาะปลูกไว้เป็นพืชสวนครัว โดยจะปลูกแซมพืชชนิดอื่นในดินที่มีความชุ่มชื้นอุดมสมบูรณ์ นิยมบริโภคใบและผล โดยนำใบอ่อนมาทานดิบๆ จะให้รสชาติที่เผ็ดร้อนและมีกลิ่นฉุนคล้ายกับวาซาบิ อันเป็นที่มาของฉายาว่าเป็นวาซาบิเมืองไทย ทั้งยังมีการนำใบของผักขี้หูดมาปรุงรสเป็นอาหารพื้นบ้านของภาคเหนือ ไม่ว่าจะนำมาลวกรับประทานคู่กับน้ำพริก หรือใส่ในแกง ต้มต่าง ๆ เช่น แกงผักขี้หูดใส่ปลาย่าง ที่เป็นเมนูของคนเหนือดั้งเดิม ที่ปรุงขึ้นมาได้รสชาติเข้ากันได้ดีระหว่างผักขี้หูดกับกลิ่นหอมของปลาย่าง เป็นต้นครับแต่เมื่อนำมาลวกแล้วกลิ่นฉุนของผักขี้หูดก็จะหายไปบ้างนะครับ
ผักขี้หูดนั้นมีถิ่นกำเนิดมาจากประเทศอินเดีย ก่อนจะมีการปลูกและแพร่หลายมายังประเทศเพื่อนบ้าน และภาคเหนือของไทยในปัจจุบัน เพราะผักขี้หูดชอบขึ้นในพื้นที่ราบสูงในดินที่มีความชุ่มชื้นพอเหมาะและอุดมสมบูรณ์เป็นส่วนใหญ่ครับ
ผักขี้หูดเป็นไม้ล้มลุก มีอายุอยู่ได้ประมาณ 1-2 ปี เป็นผักที่มีใบคล้ายกับผักกาด และยังมีลำต้นที่สามารถเจริญเติบโตสูงได้ถึง 1.2 เมตร ลำต้นของผักขี้หูดเริ่มแรกจะมีลักษณะเป็นข้อปล้องขนาดเล็กภายในกลวง มีสีเขียวอ่อนทั้งต้น มีระบบรากแก้วที่สามารถดูดซึมน้ำและธาตุอาหารได้ดี เมื่อเจริญเติบโตรากแก้วจะแตกแขนงเป็นรากฝอยลงในดิน ใบต้นผักขี้หูดเป็นใบเดี่ยวออกเรียงสลับทั้งสองฟากฝั่งของกิ่งก้าน ใบมีสีเดียวกับลำต้น ลักษณะเรียวยาว ปลายใบแหลมมนสลับกัน และจะออกดอกสีขาวปนม่วงขนาดเล็ก ให้ผลเป็นฝัก ภายในฝักมีเมล็ดอยู่ประมาณ 10-12 เมล็ดเพื่อที่จะใช้ขยายพันธุ์ต่อไปครับ
เพื่อนๆ เกษตรกรสามารถขยายพันธุ์ผักขี้หูดได้ด้วยวิธีการเพาะเมล็ด โดยเมล็ดที่นำมาเพาะสามารถเก็บได้จากต้น โดยจะต้องเลือกเอาเมล็ดแก่จัด จากนั้นให้ทำการเตรียมดินโดยการไถพรวนและตากดินไว้เป็นเวลาประมาณ 1 อาทิตย์ ในระหว่างนั้นให้ไถพรวนอีกครั้งหนึ่งเพื่อให้แน่ใจว่าวัชพืชได้ถูกกำจัดแล้วครับ เมื่อทำการกำจัดวัชพืชในดินแล้ว ให้ใส่ปุ๋ยคอกลงไปในดินโดยกะประมาณ 1 ไร่ต่อปุ๋ยคอก 1-2 ตันเป็นอย่างต่ำ จากนั้นก็ทำการพรวนดินคลุกเคล้าให้ปุ๋ยเข้าไปในดิน และลงมือหว่านเมล็ดให้ทั่วทั้งแปลงได้เลยครับ แล้วให้น้ำวันละ 1-2 ครั้งให้ชุ่มทั่วทั้งแปลง อาจจะเติมจุลินทรีย์เร่งรากเร่งการเจริญเติบโตตามเหมาะสม
การเก็บเกี่ยวยอดอ่อนนั้น เราสามารถเริ่มเก็บเกี่ยวได้ประมาณ 2 สัปดาห์หลังจากปลูก และสามารถเก็บต่อเนื่องไปได้ทุกวันเป็นระยะเวลา 1 สัปดาห์ หลังจากนั้นใบจะเริ่มแก่ ไม่เหมาะกับการนำมารับประทาน แต่เมื่อต้นผักขี้หูดมีอายุครบ 1 เดือนเราก็จะสามารถเก็บดอกและผลอ่อนมารับประทานได้ต่อไปครับ
