ต้นจามจุรี ชื่อนี้คนกรุงเทพฯ มักจะรู้จักเป็นอย่างดี แต่ถ้าเป็นในชนบทชาวบ้าน บางคนก็อาจจะไม่รู้จัก แต่ถ้าเรียกว่าต้นก้ามปู หรือ ต้นฉำฉา ล่ะก็ร้องอ๋อทันที เพราะต้นจามจุรี จะพบได้ทั่วไปทั้งริมถนน ท้องไร่ท้องนา ตาม โรงเรียน โรงพยาบาล หน่วยราชการต่างๆ เพราะเขานิยมปลูกเอาไว้เพื่อสร้างความร่มรื่นให้ผู้คนได้อาศัยร่มเงาคลายร้อนกัน และที่สำคัญมากคือ ต้นจามจุรี โตเร็ว อึดอดทนต่อสภาพอากาศ แล้ง ร้อน น้ำท่วม โดยที่เจ้าของแทบไม่จำเป็นต้องดูแลเอาใจใส่อะไรเลย
ต้นจามจุรี (ก้ามปู,ฉำฉา) ถูกนำมาปลูกครั้งแรกในเมืองไทย เมื่อ 120 ปีก่อนที่เชียงใหม่ ตามริมถนนของสำนักงานกรมป่าไม้ในสมัยนั้น ต้นไม้ชนิดนี้เป็นไม้ยืนต้น มีลำต้นที่สูงใหญ่ จัดเป็นพืชในตระกูลถั่ว มีผลเป็นฝัก ลำต้นอาจสูง ได้ถึง 25 เมตร แผ่กิ่งก้านใบสาขาได้มากมาย อายุยืนยาวได้เป็นร้อยปี เป็นไม้สารพัดประโยชน์ เอาแค่เฉพาะใบแก่ ที่ร่วงหล่นเต็มพื้นอย่างเดียว ก็ช่วยสร้างรายได้มหาศาล หลายคนคงสนใจแล้วว่า ต้นจามจุรี ก้ามปู หรือ ฉำฉานี้ นอกจากให้ร่มเงาที่เย็นสบายแล้ว จะให้ประโยชน์อื่น ที่เป็นโอกาสหรือช่องทางหารายได้ แบบไหนได้อีกบ้าง เราลองมาดูกัน
มีเพื่อนเกษตรกรท่านหนึ่งเลี้ยงครั่งบนต้นจามจุรี จนมีรายได้ถึง 700,000 ต่อปี(ข้อมูลจาก ไทยรัฐ ออนไลน์) ชื่อคุณลุงเจริญ สาระถี เกษตรกรใน อ.แม่ทะ จ.ลำปาง มีต้นจามจุรี ขนาดใหญ่ 20 ต้น ในพื้นที่ 2 ไร่ เพื่อเลี้ยงครั่งซึ่งเป็นเพลี้ยชนิดหนึ่งที่ชอบทำรังบนต้นจามจุรี ในหนึ่งต้นสามารถเก็บซากรังครั่งได้ ประมาณ 300 กิโลกรัมต่อปี ราคารับซื้อสูงถึงกิโลกรัมละ150 บาท หนึ่งต้นทำรายได้ 36,000 บาท มี 20 ต้น ใน1ปีคุณลุงจะมีรายได้เท่าไรครับ และที่สำคัญคือไม่เสียค่าปุ๋ยแม้แต่บาทเดียว
ต่อมามาดูการทำรายได้จากใบก้ามปูแห้ง ที่ทำราคาต่อ กระสอบปุ๋ย ถึง 25 บาท โดยป้าวันทอง ศรีเนตร เกษตรกร ต.หนองหว้า อ.พนมสารคาม จ.ฉะเชิงเทรา ปลูกต้นจามจุรี 22 ไร่ ใช้ระยะห่าง 4 X 4 เมตรต่อต้น พื้นที่ 1 ไร่ ปลูกได้มากถึง 100 ต้น ที่ปลูกชิดกันเพราะเน้นที่ปริมาณของใบก้ามปูแห้งที่ร่วงลงมา ไว้บรรจุกระสอบขายไปเป็นส่วนผสมปุ๋ยดินต่อไป
ไปต่อกันที่วงการไม้ดอกไม้ประดับ และวงการเพาะพันธุ์พืช “ใบก้ามปู” คือ วัสดุผสมดิน ผสมปุ๋ยอินทรีย์ยอดนิยมที่ใช้กันมายาวนานหลายสิบปี เพราะมีธาตุไนโตรเจนที่มีประโยชน์สูงสำหรับต้นไม้ และ ดิน นับเฉพาะในวงการนี้มีการซื้อขายใบก้ามปู เพื่อนำไปใช้โดยตรง ใช้เป็นส่วนผสม ใช้แปรรูป ไปต่อยอด ให้กับพันธุ์พืชชนิดอื่นๆ อย่างมหาศาล ประเมินมูลค่าไม่ได้ และนอกจากใบแล้วต้นกล้าจามจุรี หรือลำต้นที่มีอายุและขนาดต่างๆ ยังขายทำรายได้ ในฐานะไม้ประดับยอดนิยมอีกด้วย
นี่คือตัวอย่างของเพื่อนๆ เกษตรกร ที่ตั้งใจปลูกต้นจามจุรีเพื่อหารายได้โดยตรง แต่สำหรับเพื่อนๆ เกษตรกรที่คิดจะเริ่มปลูกเพื่อหารายได้โดยตรงแบบนี้ จะต้องใช้เวลาประมาณ 3-5 ปี รอให้ต้นจามจุรี เติบโตพอที่จะเริ่มให้เก็บเกี่ยวรายได้โดยตรง แต่คนที่มีต้นจามจุรีในพื้นที่ของตัวเองอยู่แล้ว แต่อาจมีอยู่ไม่กี่ต้น ก็ยังสามารถเก็บเกี่ยวหาประโยชน์ทางอ้อมได้ ตัวอย่างเช่น กวาดเอาใบแห้งมารวมไว้ เพื่อใช้เป็นส่วนผสมของดิน เป็นวัสดุสำหรับเพาะปลูก ใช้ทำปุ๋ยหมัก หรือ นำไปโรยใต้ต้นไม้ในสวนเพื่อเป็นปุ๋ย และ รักษาความชื้น สำหรับใช้ในพื้นที่การเกษตรของตัวเองด้วยครับ
