สามารถสืบค้นผลงานวิจัยและองค์ความรู้การเกษตร ได้ที่ https://tarr.arda.or.th/ปี 2565

มะนาว กับการใช้ประโยชน์ได้หลากหลาย

มะนาวเป็นพืชตระกูลส้ม ภาษาอังกฤษเรียกว่า Lime มีรสชาติเปรี้ยวตามสกุลส้มทั่วไป อุดมไปด้วยวิตามินซี เจริญเติบโตได้ดีในสภาพภูมิอากาศร้อนและอบอุ่น  มักนำใช้เพื่อเพิ่มรสชาติเปรี้ยวให้แก่อาหารและเครื่องดื่ม แหล่งปลูกมะนาวที่สำคัญของโลก คือ ประเทศอินเดีย ประเทศเม็กซิโก ประเทศจีน ประเทศอาร์เจนตินา ประเทศบราซิล และประเทศตุรกี และอาหารเม็กซิกัน อาหารเวียดนามและอาหารไทย มักนิยมนำมะนาวมาใช้เพื่อการปรุงรสและกลิ่น  ส่วนอาหารเปอร์เซียและอาหารอาหรับนิยมนำมาประกอบเป็นเครื่องเทศ นับว่ามะนาวเป็นตัวรสชูรสตัวเอกในเมนูอาหารของหลายประเทศทีเดียว สำหรับการนำมะนาวมาผสมในเครื่องดื่มนั้น จะพบได้มากในกลุ่มเครื่องดื่มประเภทค็อกเทล เช่นนำไปผสมในจินและโทนิค มาการิต้า ผสมกับรัม เป็นต้น แต่หากเป็นเมืองไทยบ้านเราเพียงมะนาวคั้นสดๆ มาปั่นร่วมกับน้ำแข็งก็ให้ความสดชื่นหอมชื่นใจ

นอกจากนำมาปรุงรสในอาหาร ผสมเครื่องดื่มแล้ว ยังมีการสกัดน้ำมันหอมระเหยจากมะนาวมาใช้ในน้ำหอม น้ำมันหอมระเหย และผสมเพื่อสร้างกลิ่นและผสมในผลิตภัณฑ์ต่างๆ เช่น น้ำยาทำความสะอาด เทียนหอม เป็นต้น ในแง่ของสมุนไพรนั้นยังมีการใช้มะนาว เพื่อขับเสมหะ บรรเทาอาการลักปิดลักเปิด และลดอาการอักเสบในช่องปาก

พันธุ์มะนาวที่ได้รับความนิยมในการปลูกเชิงการค้าและเกิดเม็ดเงินจำนวนมากนั้นมีอยู่ด้วยกันหลายพันธุ์   ได้แก่ พันธุ์มะนาวหนัง ที่มีจุดเด่นเรื่องของระยะเวลาในการเก็บไว้ใช้งานได้นาน เพราะมีเปลือกผลที่หนา ลักษณะผลที่พบส่วนใหญ่กลมและยาว เมื่อยังเป็นผลอ่อนปลายผลจะแหลมคล้ายลูกรักบื้ บริเวณหัวของผลมีจุก พันธุ์มะนาวอีกพันธุ์ที่มีลักษณะคล้ายมะนาวหนังคือมะนาวไข่ ที่มีรูปทรงผลของผลคล้ายกันมาก แต่มีเปลือกผลที่บางและขนาดของผลที่ใหญ่ ให้น้ำเยอะ และมะนาวแป้น ที่โดดเด่นเรื่องการให้ผลผลิตได้ทั้งปี เปลือกบาง แต่ลักษณะผลจะเป็นลูกกลมแป้น ซึ่งมะนาวแป้นนี้ยังสามารถแยกออกเป็นพันธุ์ย่อยได้อีก มีทั้งพันธุ์ที่ให้ผลขนาดใหญ่ เช่น พันธุ์มะนาวแป้นจริยาและพันธุ์แป้นดกพิเศษ แต่พันธุ์นิยมนำมาทำน้ำมะนาวปั่นและนำมาปรุงอาหารคือ พันธุ์แป้นรำไพ เพราะมีผิวเปลือกที่บาง กลิ่นหอมมาก น้ำเยอะ เปรี้ยว ซึ่งเป็นพันธุ์ที่ปลูกง่ายให้ผลผลิตเร็ว นอกจากนี้ยังมีมะนาวด่านเกวียนและมะนาวตาฮิติที่เป็นที่นิยมของตลาด

การปลูกมะนาวนั้นควรปลูกในทำเลที่ระบายน้ำได้ดี ทั้งที่ลุ่มและที่ดอน ไม่เคยมีประวัติการระบาดของแมลงศัตรูพืชประเภทส้ม และต้องมีน้ำเพียงพอต่อการดูแลต้นพืชตลอดทั้งปี น้ำต้องไม่มีสารพิษเจือปน สภาพดินในแปลงปลูกเป็นดินร่วน ระบายน้ำได้ดี มีอิทรียวัตถุสูง ควรมีการวิเคราะห์ค่าดินให้รอบคอบก่อนที่จะวางแผนการปลูกด้วยครับ

สามารถสืบค้นผลงานวิจัยและองค์ความรู้การเกษตร ได้ที่  https://tarr.arda.or.th

พันธมิตร

Chulabook