น้ำบาดาล คือแหล่งน้ำธรรมชาติแหล่งหนึ่งที่อยู่ใต้ดิน น้ำบาดาลจะมีการไหลอย่างต่อเนื่องจากที่สูงลงสู่ที่ต่ำ และปริมาตรการกักเก็บย้ำในชั้นหินให้น้ำจะมีความแตกต่างกันระหว่างชั้นหินให้น้ำแรงดันและชั้นหินให้น้ำภายใต้แรงดัน โดยน้ำฝนที่ตกลงมาส่วนหนึ่งจะไหลบ่าไปบนผิวดิน บางส่วนไหลงลงดิน และบางส่วนระเหยกลับคืนสู่ชั้นบรรยากาศ น้ำบาดาล เป็นแหล่งน้ำที่รับน้ำที่ไหลซึมจากพื้นผิวโลกเก็บไว้ตามช่องว่างทุกชนิดทุกประเภทในชั้นดินและชั้นหินจนกระทั่งอิ่มตัวด้วยน้ำ จนกลายเป็นน้ำบาดาลที่เราสามารถสูบน้ำเหล่านั้นเพื่อนำมาใช้ประโยชน์ต่าง ๆ ได้
โดยน้ำบาดาลแต่ละระดับจะมีชื่อเรียกแตกต่างกันไป เช่น น้ำบาดาลที่ใกล้กับผิวดินที่สุดเรียกว่า “น้ำใต้ดิน” ส่วนระดับน้ำที่ลึกกว่าน้ำใต้ดินนั้นเราเรียกว่า “เขตอิ่มน้ำ” ซึ่งน้ำในระดับนี้จะมีแรงดันสูงขึ้น และระดับน้ำจะผันแปรตามปริมาณน้ำฝนที่ซึมลงสู่ใต้ดิน เป็นต้น แหล่งน้ำบาดาลหลักๆ ของไทยเรา คือ ที่ราบลุ่มเจ้าพระยาตอนใต้ ที่ราบลุ่มเจ้าพระยาตอนเหนือ ที่ราบลุ่มแอ่งเชียงใหม่-ลำพูน ที่ราบลุ่มแม่น้ำโขง และที่ราบลุ่มชายฝั่งทะเลตะวันออกของภาคใต้ โดยแหล่งน้ำบาดาลแต่ละแห่งจะมีปริมาณน้ำแตกต่างกันไปตามความกว้างและความพรุนของหินอุ้มน้ำ
น้ำบาดาลนั้นมีคุณสมบัติที่ดีกว่าน้ำผิวดินในหลายด้าน เช่น มีอุณหภูมิที่แน่นอนเพราะถูกเก็บไว้ในชั้นหินที่ลุกกว่าผิวดินมาก จึงทำให้ไม่ได้รับผลกระทบจากสภาพภูมิอากาศ และด้วยการไหลซึมผ่านชั้นหินต่างๆ ที่เปรียบเสมือนตัวกรองตามธรรมชาติจึงทำให้น้ำบาดาลใส ไม่มีตะกอน มีการปนเปื้อนต่ำ เป็นต้น
แม้ว่าน้ำบาดาลจะเป็นแหล่งน้ำสำรอง แต่กลับพบว่ายิ่งเกิดการขาดแคลนน้ำผิวดินมากขึ้นเท่าไร น้ำบาดาลก็ย่อมมีความสำคัญมากขึ้นเท่านั้น แลยิ่งนับวันจะยิ่งเพิ่มความสำคัญมากขึ้น จนทำให้เกิดการนำน้ำบาดาลมาใช้เป็นจำนวนมาก โดยเฉพาะในภาคการเกษตร ซึ่งมีการนำน้ำมาใช้ในการปลูกผัก ปลูกข้าว และ เลี้ยงสัตว์ ทำให้เกษตรกรสามารถทำการเกษตรและเลี้ยงสัตว์ได้ตลอดทั้งปี โดยทำการขุดเจาะจนถึงชั้นที่มีน้ำบาดาลแล้วใช้เครื่องสูบน้ำต่อท่อขนาดใหญ่เพื่อจ่ายน้ำเข้าแปลงผลผลิต แต่หากเป็นพืชผักจะใช้ท่อที่มีขนาดเล็กลงมาเพื่อใช้น้ำบาดาลรดน้ำบำรุงพืชให้เจริญเติบโตส่งสู่ตลาดได้ ซึ่งถือว่าเป็นแหล่งน้ำที่มีต้นทุนต่ำเมื่อเทียบกับน้ำประปา
แม้ว่าน้ำบาดาลจะเป็นทรัพยากรที่เรามองไม่เห็นด้วยตาเปล่า แต่ก็มีประโยชน์มากมายในหลายด้าน โดยเฉพาะสำหรับการทำการเกษตรที่เป็นแหล่งเพาะปลูกและเลี้ยงปศุสัตว์ให้กลายเป็นอาหารสำหรับพวกเราครับ
