น้ำถือเป็นปัจจัยทางธรรมชาติที่สำคัญและเป็นปัจจัยการผลิตด้านการเกษตรที่สำคัญ เป็นสิ่งที่ขาดไม่ได้สำหรับพืชแทบทุกชนิดรวมไปถึงฟาร์มปศุสัตว์ต่างๆ ด้วย โดยในช่วงฤดูฝนนั้น เราอาจจะไม่ค่อยกังวลใจกับเรื่องน้ำท่ามากเท่าไหร่เพราะมีน้ำเพียงพอจากธรรมชาติ ที่สามารถให้ความชุ่มฉ่ำกับพืชพันธุ์ที่ปลูกได้ แต่หากเป็นช่วงฤดูหนาวหรือฤดูร้อน ซึ่งเป็นหน้าแล้งแล้ว หลายพื้นที่ในประเทศไทยเราต้องเผชิญกับภัยแล้ง ซึ่งอาจจะทำให้เราพบปัญหาการขาดแคลนน้ำเพื่อใช้ในการเกษตรและปศุสัตว์
การแก้ปัญหาดังกล่าวเบื้องต้นก็คือ การขุดสระไว้กักเก็บน้ำเพื่อนำมาใช้ในช่วงน้ำแล้ง ซึ่งการขุดสระไว้กักเก็บน้ำยังช่วยลดต้นทุนในการเพาะปลูกพืช แต่เราควรจะขุดสระอย่างถูกวิธี เพื่อให้คุ้มค่ากับกาลงทุนลงแรงในการขุด เพราะหากขุดในบริเวณที่ไม่มีน้ำและไม่สามารถกักเก็บน้ำได้แล้วก็จะถือว่าการขุดสระน้ำดังกล่าวทำไปโดยเปล่าประโยชน์ได้
การขุดสระเพื่อกักเก็บน้ำ เราควรขุดบริเวณที่ราบลุ่มหรือที่ลุ่มต่ำเพราะเป็นบริเวณที่น้ำสามารถไหลลงมาสู่สระที่ขุดเพื่อกักเก็บไว้ได้ เพราะถ้าหากเราขุดในพื้นที่ที่สูงหรือที่ดอนแล้วน้ำฝนจากธรรมชาติจะไหลลงมากักเก็บไว้ไม่ได้ อาจทำให้น้ำที่เก็บไว้แห้งและหมดลงได้ภายในเวลาไม่นานหรืออาจจะไม่มีน้ำในบริเวณดังกล่าวอยู่เลยครับ โดยบริเวณที่เลือกขุดควรสังเกตว่ามีดินและกรวดเยอะพอสมควร เพราะถ้าหากมีดินและกรวดเยอะแล้ว ลักษณะดินบริเวณดังกล่าวก็จะเป็นดินดานที่สามารถกักเก็บน้ำได้ดี และควรขุดในพื้นที่อย่างน้อย 1 ไร่เพื่อให้มีน้ำใช้เพียงพอในช่วงหน้าแล้งได้ โดยขุดสระเป็นรูปสี่เหลี่ยมจตุรัสหรือวงกลม เพื่อง่ายต่อการกักเก็บน้ำให้น้ำไหลเข้าบ่อได้อย่างง่ายดาย
สระน้ำที่ขุดควรมีความลึกประมาณ 4-5 เมตร เผื่อการระเหยของน้ำจนทำให้น้ำมีปริมาณที่ลดลงในขณะที่กักเก็บไว้ในบ่อ เมื่อขุดสระควรที่จะเปิดขอบบ่อไว้ฝั่งใดฝั่งหนึ่งเพื่อให้น้ำจากแหล่งน้ำธรรมชาติ เช่น น้ำฝน สามารถไหลเข้ามากักเก็บไว้ในบ่อได้เองตามธรรมชาติ และควรขุดสระแบบลาดเอียงเพื่อป้องกันน้ำกัดเซาะตลิ่งและหน้าดินทรุดตัวลง
เมื่อขุดสระน้ำเสร็จแล้วเพื่อนๆเกษตรกรสามารถนำดินที่ขุดไปขายต่อ หรือ ใครจะนำไปใช้ทำแปลงดินปลูกพืชต่อก็สามารถทำได้ แต่ควรนำดินดังกล่าวกองไว้ให้ห่างจากบ่อที่ขุดเพื่อป้องกันไม่ให้ลมพัดพาดินทับถมในบ่อที่ขุดได้อีก เพียงเท่านี้เราก็จะมีสระน้ำเพื่อเป็นบ่อสำรองน้ำให้เราไว้ใช้เพื่อการดูแลพืชผักของเราในหน้าแล้งอีกทางเลือกหนึ่งครับ
