ตะเข็บ สัตว์ที่หลายคนเข้าใจว่าเป็นพี่น้องกันกับตะขาบ บ้างก็บอกว่าเป็นตะขาบตัวเล็กที่อยู่ในตระกูลเดียวกันอย่างแท้จริง ซึ่งอันที่จริงแล้วนั้นสัตว์ทั้งสองชนิดเป็นสัตว์ไร้กระดูกสันหลังเหมือนแมลง กุ้งและปู แต่ตะเข็บกลับเป็นสัตว์ที่อยู่ในกลุ่มของกิ้งกือ ส่วนตะขาบเองนั้นอยู่ในตระกูลตะขาบ เรียกว่าเป็นสัตว์คนละกลุ่มกันเลย แต่ลักษณะบางอย่างอาจมีความคล้ายคลึงกัน เช่น เป็นสัตว์ที่มีลำตัวเป็นปล้อง ยาว และมีขาข้อปล้องที่มีจำนวนขาเยอะมาก
ตะเข็บหรือที่เราเรียกให้ถูกต้องก็คือกิ้งกือตะเข็บนั้น เป็นกิ้งกือที่ขนาดเล็ก ตัวแบน ต่างจากกิ้งกือส่วนใหญ่ที่จะมีลักษณะลำตัวกลม จึงมีชื่ออีกอย่างว่ากิ้งกือหลังแบน เมื่อโตเต็มที่จะมีความยาวเพียง 30 มิลลิเมตร.มีปล้อง 20 ปล้อง แต่ละปล้องจะมีขายื่นออกมาจากข้างลำตัว 2 คู่ ตัวเมียจะตัวใหญ่กว่าตัวผู้ ใช้ชีวิตอยู่ในดินคล้ายกับไส้เดือน กินซากพืชเน่าเปื่อย อินทรียวัตถุ ตะไคร่น้ำเป็นอาหาร และขับถ่ายมูลออกมาเป็นปุ๋ยบำรุงดินต่อไป
ตะเข็บจะขดตัวทันทีเมื่อรู้ว่ามีอันตรายหรือภัยมาเยือนและปล่อยสารเคมีที่มีกลิ่นออกมาเพื่อป้องกันตัว สัตว์ชนิดนี้เป็นสัตว์ที่มีถึง 7,000 ชนิดซึ่งถือว่าเป็นสัดส่วนมากกว่าครึ่งของชนิดกิ้งกือที่มีอยู่ถึง12,000 ชนิด ลักษณะรวมๆ จะใช้หนวดนำทาง เพราะไม่มีตา เป็นสัตว์ที่เคลื่อนไหวช้า สีของลำตัวเป็นสีดำ แต่หนามบริเวณข้างลำตัวนั้นจะแตกต่างกันไปในแต่ละถิ่นที่อยู่ บางแห่งมีสีส้มแดง บางแห่งสีส้มอมชมพู บางแห่งสีเหลือง ตะเข็บจะหายใจผ่านรูเล็กๆ ด้านข้างลำตัว และสามารถสร้างปล้องลำตัวและปล้องขาได้ใหม่เมื่อมีการลอกคราบ สามารถพบเห็นตะเข็บได้มากในประเทศที่มีภูมิอากาศร้อนชื้น เป็นสัตว์ที่จะเคลื่อนไหวในตอนกลางคืนเป็นส่วนใหญ่
ที่น่าสนใจกว่านั้นก็คือ ตะขาบนั้นกัดคน แต่ตะเข็บไม่กัดคน เพราะชอบอยู่กับธรรมชาติในดิน กินพืชเป็นอาหาร แต่หากเราได้สัมผัสโดนสารเคมีที่ตะเข็บปล่อยออกมาเพื่อป้องกันตัวให้รีบล้างมือฟอกสบู่เพราะอาจจะเกิดอาการแพ้ได้ ซึ่งส่วนใหญ่เราจะพบเจอได้ในช่วงฤดูฝนเมื่อเราต้องออกไปบริเวณที่มีหญ้าชื้นๆ หรือบริเวณดินใต้โคนต้นไม้ในจุดต่างๆ รอบๆ บ้าน ซึ่งเราสามารถควบคุมป้องกันได้โดยการกำจัดเศษใบไม้ พืชที่เน่าเปื่อย ในบริเวณบ้านออกไป ก็จะลดโอกาสที่ตะเข็บเข้ามารบกวนเราได้แล้วครับ
แต่ที่แน่ๆ ก็คือตะเข็บกับตะขาบนั้นต่างกันแน่นอนครับ เน้นๆ ย้ำๆ เห็นกันชัดๆ คือตะขาบตัวใหญ่กว่าตะเข็บ ตะขาบตัวกลมส่วนตะเข็บตัวแบน และตะขาบกัดคนแต่ตะเข็บกินพืช ครับ
