ประเทศไทยกำลังก้าวเข้าสู่สังคมผู้สูงอายุอย่างรวดเร็ว โดยคาดการณ์ว่าภายในปี พ.ศ. 2574 จะมีประชากรอายุเกิน 60 ปีมากกว่าร้อยละ 28 ของประชากรทั้งหมด ส่งผลให้เกิดปัญหาสุขภาพที่ซับซ้อนและต้องการงบประมาณด้านสุขภาพเพิ่มขึ้น นอกจากนี้ โรคไม่ติดต่อเรื้อรัง (NCDs) โดยเฉพาะโรคอ้วนและภาวะไขมันในเลือดสูง ยังเป็นปัญหาสุขภาพอันดับหนึ่งของประเทศและเป็นสาเหตุหลักของการเสียชีวิตของประชากรไทยและทั่วโลก
แม้ว่าจะมียาลดความอ้วนชนิดเคมีสังเคราะห์ที่ได้รับการรับรองจากองค์การอาหารและยาแห่งสหรัฐอเมริกา แต่ยาเหล่านี้มักมีผลข้างเคียงที่อาจเป็นอันตรายต่อร่างกาย กระทรวงสาธารณสุขจึงได้จัดทำแผนยุทธศาสตร์การป้องกันและควบคุมโรค NCDs ระดับชาติ 5 ปี (พ.ศ. 2560-2564) เพื่อพัฒนาคุณภาพชีวิตและเสริมสร้างศักยภาพของประชาชน โดยมุ่งเน้นการป้องกันและควบคุมโรคอย่างยั่งยืน
เครดิตภาพ: Phellinus igniarius | Plantwise Plus | DOI: [10.1079/PWKB.Species.40148]
ประเทศไทยมีโอกาสในการพัฒนาผลิตภัณฑ์จากทรัพยากรธรรมชาติที่มีอยู่อย่างอุดมสมบูรณ์ โดยเฉพาะเห็ดสกุลเฟลลินัส ซึ่งมีสารออกฤทธิ์ทางชีวภาพที่สำคัญในการลดระดับไขมันและกลูโคสในเลือด อย่างไรก็ตาม ยังขาดการศึกษาวิจัยเพื่อประเมินความปลอดภัยและประสิทธิภาพของสารสกัดจากเห็ดชนิดนี้อย่างครบวงจร การส่งเสริมการวิจัยและพัฒนาในด้านนี้จะช่วยเพิ่มทางเลือกในการรักษาและป้องกันโรค NCDs ให้แก่ประชาชนไทยได้อย่างมีประสิทธิภาพและปลอดภัยมากขึ้น
สำนักงานพัฒนาการวิจัยการเกษตร (สวก.) ได้ให้การสนับสนุนทุนวิจัยแก่โครงการ “การประเมินประสิทธิภาพและความปลอดภัยของสารสกัดพอลิแซ็กคาไรด์จากเห็ดเฟลลินัส 4.0 ในเซลล์ไลน์ไขมันและสัตว์ตัวแบบที่มีภาวะอ้วนและสารไขมันสูงในเลือด (ระยะที่ 2)” โดยมี ผศ.ดร.พนิดา เล้าชาญวุฒิ จากมหาวิทยาลัยมหาสารคาม เป็นหัวหน้าโครงการ โครงการนี้เป็นการต่อยอดจากความสำเร็จในระยะแรกที่สามารถผลิตชีววัตถุจากเห็ด Phellinus spp. ในระดับห้องปฏิบัติการได้ภายในเวลาเพียง 4 สัปดาห์ สามารถผลิตสารสกัดพอลิแซ็กคาไรด์ที่มีศักยภาพในการลดไขมันและกลูโคสในเลือด รวมถึงกระตุ้นระบบภูมิคุ้มกันของร่างกาย
การวิจัยในระยะที่ 2 มุ่งเน้นการประเมินความปลอดภัยและประสิทธิภาพของสารสกัดพอลิแซ็กคาไรด์ในเซลล์ไขมันและสัตว์ทดลองที่มีภาวะอ้วนและไขมันในเลือดสูง โดยใช้องค์ความรู้ทางวิทยาศาสตร์ชีวการแพทย์สมัยใหม่ ผลการวิจัยได้พิสูจน์ว่าสารสกัดนี้มีความปลอดภัยและมีประสิทธิภาพในการควบคุมระดับไขมันในเลือดและการสะสมลิพิดในเซลล์ ซึ่งเป็นพื้นฐานสำคัญในการพัฒนาโภชนเภสัชที่มีประสิทธิภาพสูงในการป้องกันโรคอ้วนและภาวะไขมันสูงในเลือด เปิดโอกาสให้สามารถต่อยอดไปสู่การศึกษาทางคลินิกในระยะที่ 3 เพื่อพัฒนาผลิตภัณฑ์โภชนเภสัชที่มีมาตรฐานสากลและเป็นที่ยอมรับ ซึ่งจะเป็นทางเลือกใหม่ในการป้องกันและรักษาโรคอ้วนและภาวะไขมันในเลือดสูงที่มีประสิทธิภาพและปลอดภัยมากขึ้น
ผลสำเร็จของงานวิจัยแสดงให้เห็นถึงศักยภาพของประเทศไทยในการพัฒนานวัตกรรมทางการแพทย์จากทรัพยากรธรรมชาติที่มีอยู่ ช่วยแก้ปัญหาสุขภาพที่สำคัญของประเทศ สนับสนุนการเพาะเห็ดของเกษตรกรในชุมชน และยังเป็นตัวอย่างที่ดีของการบูรณาการระหว่างการวิจัยทางวิทยาศาสตร์ การพัฒนาผลิตภัณฑ์ และการสนับสนุนเศรษฐกิจชุมชน ซึ่งจะนำไปสู่การพัฒนาที่ยั่งยืนในระยะยาว
