อุตสาหกรรมการเลี้ยงสุกรมีบทบาทสำคัญต่อเศรษฐกิจและความมั่นคงทางอาหารของประเทศไทย ทั้งในระดับท้องถิ่นและระดับโลก อย่างไรก็ตาม การระบาดของโรคต่างๆ เช่น โรคปากและเท้าเปื่อย โรคเซเนก้าไวรัสเอ และโรคอหิวาต์แอฟริกาในสุกร ส่งผลกระทบรุนแรงต่ออุตสาหกรรมนี้ ทั้งในด้านเศรษฐกิจ สุขภาพสัตว์ และการค้าระหว่างประเทศ การวิจัยและพัฒนาเทคโนโลยีเพื่อควบคุมและป้องกันโรคในสุกรจึงมีความสำคัญอย่างยิ่ง โดยเฉพาะแนวคิดการจัดตั้งคอมพาร์ทเมนท์สำหรับการเลี้ยงสุกรปลอดโรค ซึ่งมีศักยภาพในการลดความเสี่ยงการระบาดและเพิ่มประสิทธิภาพในการจัดการฟาร์มสุกร จากการศึกษาได้รับงบประมาณจากสำนักงานพัฒนาการวิจัยการเกษตร (องค์การมหาชน) ในปีพ.ศ. 2561 ทีมวิจัยพบว่า มีความเป็นไปได้สูงที่จะเริ่มในระดับเล็ก เช่น Integrated compartment หรือ Partially integrated/single compartment สำหรับฟาร์มขนาดเล็กและขนาดกลาง แต่การรักษาสถานะปลอดโรคในระยะยาวต้องควบคุมปัจจัยเสี่ยงอย่างเข้มงวด
โรคอหิวาต์แอฟริกาในสุกรเป็นปัญหาใหญ่ที่ประเทศไทยและประเทศเพื่อนบ้านกำลังเผชิญ การระบาดเริ่มต้นในจีนเมื่อปี 2561 และลุกลามมาถึงไทยในต้นปี 2565 โดยพบครั้งแรกที่จังหวัดนครปฐม โรคนี้แพร่กระจายไปหลายจังหวัด เช่น เชียงใหม่ ลำพูน และนครราชสีมา สาเหตุหลักของการระบาดคือการขนย้ายสุกรติดเชื้อ รวมทั้งข้อจำกัดทางกฎหมายและนโยบายที่ทำให้การควบคุมโรคยากขึ้น
เครดิตภาพ: Pig farm Vampula 2 โดย kallerna | Wikimedia Commons | CC BY-SA 4.0
เพื่อแก้ปัญหานี้ ทีมวิจัยได้ริเริ่มโครงการสร้างต้นแบบการจัดตั้งคอมพาร์ทเม้นท์สำหรับการเลี้ยงสุกรปลอดโรค โดยมุ่งเน้นที่โรคปากและเท้าเปื่อย โรคเซเนก้าไวรัสเอ และโรคอหิวาต์แอฟริกาในสุกร แนวทางนี้ใช้วิธีการปลอดโรคเชิงพื้นที่แบบคอมพาร์ทเม้นท์บูรณาการ หรือแบบบางส่วน เพื่อลดผลกระทบทางเศรษฐกิจจากโรคระบาดเหล่านี้
นอกจากนี้ ทีมวิจัยยังได้พัฒนาชุดตรวจวิเคราะห์ที่แม่นยำสำหรับโรคปากและเท้าเปื่อยและเซเนก้าไวรัสเอ โดยใช้เทคนิค real-time PCR, Strip tests และ ELISA ช่วยให้สามารถวางแผนป้องกันโรคได้ทันท่วงที ลดความสูญเสียทางเศรษฐกิจ ทีมวิจัยยังได้พัฒนาและทดสอบวัคซีนสำหรับโรคปากและเท้าเปื่อยและเซเนก้าไวรัสเอในพื้นที่ที่กำหนด ส่วนวัคซีนสำหรับโรคอหิวาต์แอฟริกาในสุกรยังอยู่ในขั้นตอนการพัฒนา
โครงการวิจัยได้สร้างเขตพื้นที่การเลี้ยงสุกรใหม่และปรับปรุงพื้นที่เดิมที่เคยเกิดโรคระบาด โดยใช้จังหวัดราชบุรีเป็นพื้นที่นำร่องตามหลักการ Sandbox เพื่อศึกษาปัญหาที่เกิดขึ้นและหาทางแก้ไข การใช้ระบบคอมพาร์ทเม้นท์แบบบูรณาการหรือแบบบางส่วนช่วยในการรักษาสถานะปลอดโรคและควบคุมโรคอหิวาต์แอฟริกาในสุกร
ผลการวิจัยนี้ไม่เพียงแต่สร้างต้นแบบในการจัดตั้งคอมพาร์ทเม้นท์สำหรับการเลี้ยงสุกรปลอดโรค แต่ยังรวมถึงการพัฒนาชุดทดสอบและวัคซีนสำหรับการเฝ้าระวังและควบคุมโรค นอกจากนี้ ยังมีการพัฒนาระบบฐานข้อมูลด้านรหัสพันธุกรรมของเชื้อโรคเพื่อการเฝ้าระวัง การชันสูตร และการควบคุมโรคในอนาคต
การสนับสนุนทุนวิจัยเพื่อพัฒนาเทคโนโลยีและนวัตกรรมในการควบคุมโรคในสุกรมีความสำคัญอย่างยิ่ง ไม่เพียงแต่จะช่วยเสริมสร้างความมั่นคงทางเศรษฐกิจและเพิ่มประสิทธิภาพในการผลิตสุกร แต่ยังช่วยเพิ่มขีดความสามารถในการแข่งขันของไทยในตลาดโลกที่มีมาตรฐานความปลอดภัยสูง ผลงานวิจัยนี้จึงเป็นก้าวสำคัญในการยกระดับอุตสาหกรรมการเลี้ยงสุกรของไทยให้มีความยั่งยืนและแข็งแกร่งในระยะยาว
