สามารถสืบค้นผลงานวิจัยและองค์ความรู้การเกษตร ได้ที่ https://tarr.arda.or.th/ปี 2565

ศึกษาการประมาณค่าปริมาณฝนและน้ำท่าบริเวณเขื่อนลำปาวลุ่มน้ำชี

การประมาณข้อมูลปริมาณน้ำฝน (Watershed Management) เป็นส่วนสำคัญอย่างหนึ่งในการพิจารณาการจัดการสิ่งแวดล้อมและทรัพยากรน้ำ ไม่ว่าจะเป็นการเฝ้าระวัง เตือนภัย และบรรเทาภัยธรรมชาติต่าง ๆ ที่เกิดจากปริมาณน้ำฝน อาทิเช่น อุทกภัย ดินถล่ม และภัยแล้ง ซึ่งทวีความรุนแรงขึ้นเรื่อย ๆ ขณะเดียวกันปริมาณน้ำฝนยังเป็นปัจจัยสำคัญที่ส่งผลต่อการทำเกษตรกรรมเป็นอย่างมากทั้งในด้านบวกและด้านลบ เพราะเมื่อฝนตกลงมานับว่าเป็นการรดน้ำที่มีประสิทธิภาพสูงสุดทางธรรมชาติ   แต่หากฝนตกมากจนเกินไปอาจทำให้เกิดน้ำท่วม และส่งผลให้พืชบางชนิดล้มตายจากการเน่าเปื่อยอันเกิดจากเชื้อราได้ นอกจากนี้หากฝนไม่ตกตามฤดูกาล จะเกิดเป็นภัยแล้งตามธรรมชาติ จนสามารถทำลายพืชผลทางการเกษตรจนก่อให้เกิดความเสียหายแก่เกษตรกรและเศรษฐกิจได้อีกด้วย

อย่างไรก็ตามลักษณะของการเกิดฝนในแต่ละพื้นที่มีความแตกต่างกัน ขึ้นอยู่กับลักษณะภูมิประเทศ ภูมิอากาศ และปัจจัยแวดล้อมอื่น ๆ จึงไม่มีแบบจำลองการประมาณปริมาณน้ำฝนจากดาวเทียมที่สามารถใช้ได้กับทุกพื้นที่ทั่วโลก นอกจากนี้การประมาณข้อมูลปริมาณน้ำฝนยังมีความสำคัญอย่างมากในงานวิศวกรรม การจัดการและการออกแบบวางแผน จึงจำเป็นต้องทำการศึกษาวิจัยความสัมพันธ์ระหว่างข้อมูลที่ได้จากเซนเซอร์ดาวเทียมชนิดต่าง ๆ กับปริมาณน้ำฝนที่วัดได้จากสถานีตรวจวัด หรือเรดาร์วัดปริมาณน้ำฝนในพื้นที่ที่สนใจ โดยใช้วิธีการประมาณฝนจากดาวเทียมเพื่อนำมาเปรียบเทียบกับ ข้อมูลปริมาณน้ำฝนภาคพื้นดิน

ดังนั้น สวก.จึงสนับสนุนทุนวิจัยในโครงการ “การศึกษาการประมาณค่าปริมาณฝนเชิงพื้นที่ด้วยข้อมูลดาวเทียมอุตุนิยมวิทยาที่เหมาะสมบริเวณลุ่มน้ำชี” โดยมี ผศ.ดร. ณัฐพร อารีรัชชกุล  มหาวิทยาลัยราชภัฏสวนสุนันทา เป็นหัวหน้าโครงการเพื่อศึกษาการประมาณค่าปริมาณฝนด้วยดาวเทียมอุตุนิยมวิทยาและ Himawari 8 high resolution 0.5 – 2 Km. GSMap ระหว่างปี พ.ศ. 2550- 2559 (ค.ศ. 2007-2017) และศึกษาการประมาณค่าปริมาณฝนเชิงพื้นที่บริเวณลุ่มน้ำชีและลุ่มน้ำมูล โดยใช้วิธีการ Integrated Distance Weight (IDW), Kriging Method, Minimum Curvature, Modified Shepard’s Method, Nearest Neighbor และ Polynomial Regression เพื่อทำการศึกษาและเปรียบเทียบค่าความสัมพันธ์ของข้อมูลจากการประมาณค่าปริมาณฝนด้วยดาวเทียมอุตุนิยมวิทยากับข้อมูลปริมาณฝนจากสถานีตรวจวัดอุตุนิยมวิทยา ด้วยโปรแกรมสถิติ ซึ่งหาค่า R2, MAE, RMSE และ CC ทำการตรวจสอบค่าความถูกต้องของค่าปริมาณฝนด้วยค่าทางสถิติการประมาณค่าปริมาณฝนด้วยดาวเทียมอุตุนิยมวิทยากับข้อมูล ปริมาณฝนจากสถานีตรวจวัดอุตุนิยมวิทยา รวมถึงเผยแพร่ปริมาณฝนบริเวณลุ่มน้ำชีสู่สาธารณชนทาง web site

ผลสำเร็จของโครงการนี้ทำให้ทราบวิธีการและกระบวนการการประมาณค่าปริมาณฝนจากดาวเทียมอุตุนิยมวิทยา และรู้ปริมาณฝนจากดาวเทียมอุตุนิยมวิทยากับสถานีตรวจวัดอุตุนิยมวิทยาบริเวณลุ่มน้ำชีและลุ่มน้ำมูล และสามารถนำข้อมูลที่ได้จากการวิจัยนำไปเผยแพร่แก่บุคคลที่เกี่ยวข้อง เช่น หน่วยงานทางด้านการเกษตรและภัยพิบัติฯลฯ เพื่อนำ ไปบริหารจัดการและเตรียมการเพื่อวางแผนรับมือกับสถานการณ์ต่อไป

สามารถสืบค้นผลงานวิจัยและองค์ความรู้การเกษตร ได้ที่  https://tarr.arda.or.th

พันธมิตร

Chulabook